Strona główna

Zakładanie hodowli w sześciu krokach

World Cat Show - Poznań 2011

Po rejestracji hodowli w wybranym stowarzyszeniu lub klubie felinologicznym jesteście pełnoprawnymi hodowcami i możecie zrobić kolejny krok w rozwijaniu swojej pasji i pochwalić się swoim kotem (oczywiście najpiękniejszym na świecie) na wystawie kotów rasowych.

Jako początkujący hodowcy z pewnością macie wiele pytań i wątpliwości. Część z nich rozwiejemy w tym artykule, ale praktyczne doświadczenie można zdobyć tylko przez uczestnictwo w wystawach. Jak się do tego zabrać?

Pierwsza wystawa
Udział w wystawie to niezwykle emocjonujące przeżycie dla wszystkich hodowców. Dla hodowcy początkującego to także ogromny stres, niepewność i mnóstwo pytań, wynikających z braku praktycznego doświadczenia. Na początku wszystko wydaje się nowe i trudne: nie wiemy, jak zareaguje nasz kot, do którego sędziego i kiedy zanieść go do oceny, poza tym te wszystkie kategorie, grupy, klasy, certyfikaty... Warto pamiętać, że każdy - nawet najbardziej doświadczony hodowca - kiedyś zaczynał, a swoje doświadczenia zdobywał tak, jak my – w praktyce. Rady doświadczonych wystawców są nieocenione, ale i tak potrzeba co najmniej kilku wystaw, wielu rozmów z innymi hodowcami, a także... własnych błędów i wpadek, aby umieć poruszać się w wystawowym świecie. Na początek warto uporządkować listę spraw, związanych ze zgłoszeniem kota na wystawę oraz przygotować rzeczy, które na wystawie są niezbędne.

Formalności – zgłoszenie i opłata
Żeby wziąć udział w wystawie hodowca musi odpowiednio wcześniej dopełnić różnych formalności, z których najważniejsze jest prawidłowe zgłoszenie kota. Do wypełnienia wniosku zgłoszeniowego potrzebne są dane kota (zawarte w rodowodzie) i dane hodowcy.  Termin i formę przesyłania zgłoszenia ustalają organizatorzy wystawy. Najczęściej zgłoszenia przyjmowane są do tygodnia przed dniem rozpoczęcia wystawy, a najprostszą metodą jest wypełnienie elektronicznego wniosku on-line. Można go także wydrukować i wysłać faxem lub tradycyjną pocztą. Każde zgłoszenie musi zostać potwierdzone przez klub, w którym zarejestrowany jest hodowca. Dlatego po wysłaniu zgłoszenia do organizatorów hodowca otrzymuje dokument zgłoszeniowy, który musi potwierdzić pieczęcią w swoim macierzystym klubie. Potwierdzenie to należy koniecznie mieć ze sobą na wystawie, podobnie jak dowód wpłaty za uczestnictwo.

Udział w każdej wystawie wiąże się bowiem z opłatą. Opłatę wnosi się tuż po zgłoszeniu kota na wystawę: przelewem (przekazem) lub też na miejscu, jednak bywa wtedy wyższa. Jej wysokość zależy od organizatorów, duży wpływ ma to, czy jest to wystawa krajowa, czy międzynarodowa, a także w jakim mieście się odbywa. Zazwyczaj wynosi około 100 – 200 złotych.

Formalności dotyczące kota
W wystawach mogą brać udział wyłącznie koty zdrowe, wolne od jakichkolwiek chorób zakaźnych i pasożytniczych. Stan zdrowia kota musi potwierdzać zaświadczenie wydane przez lekarza weterynarii nie wcześniej niż 3 dni przed wystawą. Po zaświadczenie należy koniecznie wybrać się z kotem, aby lekarz mógł sprawdzić jego ogólny stan i kondycję. Kot musi też posiadać książeczkę zdrowia z aktualnymi szczepienia przeciwko chorobom wirusowym oraz wściekliźnie (wymagane u kotów powyżej 6 miesiąca życia). Szczepienia powinny być uzupełnione najpóźniej do 30 dni przed terminem wystawy. Zgodnie z regulaminem FIFE, każdy kot musi mieć także wszczepiony czip, umożliwiający jego identyfikację, a w przypadku wystaw zagranicznych również paszport. Niekiedy organizatorzy mają dodatkowe wymagania: informacje na ich temat  podawane są w komunikacie o wystawie.

Niezbędne dokumenty
Początkującemu hodowcy przyda się lista wszystkich dokumentów, które należy zabrać na wystawę:

• potwierdzenie zgłoszenia na wystawę z pieczęcią klubu;
• dowód opłaty za uczestnictwo w wystawie;
• zaświadczenie o stanie zdrowia kota  wydane przez lekarza weterynarii nie wcześniej jak 3 dni przed wystawą;
• paszport lub książeczka zdrowia z aktualnymi szczepieniami i wklejonym numerem czipa;
• rodowód lub kopia (na wypadek, gdyby pojawił się jakiś problem ze zgłoszeniem).

Kalendarz wystaw
Terminy wystaw planowane z dużym wyprzedzeniem: bo aż na cały rok z góry. Zarówno organizatorom, jak i hodowcom daje to możliwość rzetelnego przygotowania, warto więc odpowiednio wcześnie sprawdzić kalendarz wystaw, aby wybrać dogodny dla nas termin i miejsce. Debiutujący wystawca oszczędzi sobie i kotu dodatkowych stresów, jeśli na swoją pierwszą wystawę wybierze się niedaleko miejsca zamieszkania.

Wystawy odbywają się w soboty i niedziele i trwają dwa dni (naprawdę wyjątkowo zdarzają się wystawy trzydniowe). Hodowca może uczestniczyć w dwóch dniach wystawowych, ale może się też zdecydować na jeden wybrany dzień. To drugie rozwiązanie polecamy początkującym hodowcom, gdyż podobnie jak niewielka odległość od domu, ogranicza zamieszanie związane z organizacją noclegu dla hodowcy i jego pupila (alternatywa to dojazd każdego dnia, a nie każdy kot lubi podróże).

Przygotowanie kota do wystawy
Trzeba wiedzieć, że przygotowania muszą się zacząć dużo wcześniej niż kilka dni przed planowaną wystawą. Przygotowanie pupila do wystawy to nie tylko dopełnienie wszystkich formalności. To także zadbanie o to, aby zaprezentował się jak najlepiej oraz o jego dobre samopoczucie podczas wystawy. Bardzo przydatne mogą okazać rady hodowcy, od którego kupiliśmy naszego kota: zna specyfikę rasy i szczególne wymagania wystawowe wobec jej przedstawicieli, więc jego doświadczenie będzie dla początkującego wystawcy bezcenne.

Czasochłonność przygotowań w dużej mierze zależy od rasy kota, a zwłaszcza rodzaju okrywy włosowej. Jeżeli kot jest zadbany i zdrowo odżywiony, to przed wystawą nie wymaga żadnych specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych, poza stosowanymi na co dzień.

Koty krótkowłose (jak wszystkie koty prezentowane na wystawie) powinny mieć przycięte pazurki, starannie wyczesaną sierść, czyste uszy, oczy i nos. Koty półdługowłose i długowłose to osobna kategoria przygotowań. Zarówno codzienna pielęgnacja ich futra, jak i zabieg przedwystawowe wymagają znacznie więcej uwagi i starań. Chociaż niektórzy opiekunowie kąpią swoje koty przed planowaną wystawą, to kąpiele nie są ani wymagane ani szczególnie polecane. Jeśli już zdecydujemy się na kąpiel, to powinna mieć miejsce najpóźniej 1-2 tygodnie przed wystawą. Koty, które bardzo  nie lubią wody, można „wykąpać” przy użyciu specjalnego pudru lub suchego szamponu. Puder należy wetrzeć, a następnie porządnie wyczesać z sierści, gdyż niektórzy sędziowie negatywnie oceniają takie zabiegi.

Wszystkim kotom warto za to zafundować preparaty wzmacniające odporność: wiadomo, że wystawa to stres, a stres odporność obniża.  Kot o obniżonej odporności jest bardziej podatny na infekcje, a przecież na wystawie spotka wiele innych zwierząt. Z tego samego powodu można przed wystawą dodatkowo zastosować preparat przeciwko pchłom i kleszczom.

Niezbędnik wystawcy powinien zawierać także kocie kosmetyki,  przybory do czesania (szczotka, grzebień), suszarkę i papierowe ręczniki. Zdarza się, że kot tuż przed wystawą się zabrudzi  i wymaga mycia, wtedy takie akcesoria okazują się bardzo potrzebne. Powinny to być przybory, z którymi pupil jest oswojony – lepiej nie ryzykować z nowościami już na wystawie.

Wystawa powinna być dla kota przygodą jak najmniej stresującą. Kot dobrze przygotowany to nie tylko kot zadbany, ale również taki, który potrafi się odpowiednio zachować. Pomaga w tym właściwe wychowanie już od kociaka, gdyż dorosłego kota znacznie trudniej przyzwyczaić do nowych sytuacji i nauczyć nowych upodobań. Przede wszystkim oswajajmy naszego pupila z obecnością i dotykiem obcych ludzi. Kot nie może się tego bać: powinien pozwalać brać się na ręce, głaskać, oglądać. Nieco uciążliwe może być kolejne zalecenie: nie zabraniajmy kotu chodzić po stole! Jeśli będziemy go konsekwentnie ze stołu przeganiać, nauczy się, że tego nie wolno robić, a przecież podczas oceny koty są prezentowane na stoliku sędziowskim. Kot nauczony, że stół to teren zakazany, szybko z niego czmychnie, a nie o to chodzi na wystawie.
Powinniśmy starać się przyzwyczaić naszego pupila do atmosfery wystawy (hałas, zamieszanie,  wiele obcych osób), dlatego trzeba jak najczęściej zapraszać znajomych i odwiedzać ich z kotem, aby przywykł do takich sytuacji.  Warto też na kilka tygodni przed wystawą przećwiczyć pozycję wystawową właściwą dla danej rasy: siedzącą lub rozciągniętą, aby zwierzę było do niej przyzwyczajone.

Harmonogram wystawy
Formalności dopilnowane, kot przygotowany – jedziemy na wystawę. Zaraz po wejściu należy się zarejestrować, czyli zgłosić do punktu przyjmowania kotów, gdzie zostanie sprawdzone zgłoszenie kota na wystawę, a hodowca otrzyma katalog ze spisem wszystkich kotów biorących udział w wystawie (na terenie wystawy mogą przebywać wyłącznie koty umieszczone w katalogu). W tym momencie trzeba koniecznie sprawdzić, czy zgadzają się dane zawarte w katalogu (imię, płeć, kolor i klasa wystawowa naszego kota). To ostatni moment na ewentualne poprawki! Kotu zostaje przydzielony numer, będący też numerem jego klatki wystawowej. Po rejestracji odbywa się kontrola weterynaryjna, podczas której  zostaje sprawdzone zaświadczenie o stanie zdrowia kota, jego aktualne szczepienia oraz czip.

Teraz trzeba tylko odnaleźć klatkę przydzieloną naszemu kotu i urządzić się w niej. Organizatorzy wystawy zapewniają zwykle metalowe klatki, otwierane od strony opiekuna. Warto zadbać  o komfortowe urządzenie klatki, gdyż nasz pupil spędzi w niej większość czasu na wystawie. Na samym początku możemy klatkę zdezynfekować. Dno klatki należy wyłożyć sztywnym materiałem (wykładzina łazienkowa, dywanik, ewentualnie dodatkowo ciepły kocyk). Na obu bocznych ściankach, sąsiadujących z klatkami innych kotów, zawieszamy nieprzezroczyste zasłonki. Dzięki temu nasz pupil będzie izolowany od innych, nieznanych mu kotów. Dodatkowym zabezpieczeniem jest przezroczysta folia, zasłonka lub gęsta siatka z przodu klatki (od strony zwiedzających). Spełnia ona dwa zadania: zapewnia widzom możliwość obejrzenia naszego kota, a jednocześnie chroni go przed zaczepianiem z ich strony (wielu zbyt ciekawskich widzów lubi wkładać palce do środka, a niektóre koty tego bardzo nie lubią). Warto też zadbać o przykrycie na górę klatki, co stworzy kotu bezpieczny kącik, a opiekun może na nim umieścić dodatkowe informacje o rasie czy wizytówki hodowli. W klatce powinny się znaleźć: miseczki z wodą i karmą, kuweta (pamiętajcie o akcesoriach do jej sprzątnięcia!). Wiele kotów po prostu przesypia wystawy, więc dobrze jest wstawić do klatki także posłanie, aby pupil miał się gdzie schronić. Może to być koci domek, legowisko lub hamak. Od strony dla zwiedzających na klatce umieszczamy obowiązkowo numer katalogowy kota.
Wystawę czas zacząć. Pora na pierwsze oceny przez sędziów.

Ocena kota
Zaraz po oficjalnym otwarciu wystawy odbywają się pierwsze oceny.  Wystawy organizowane przez różne organizacje felinologiczne różnią się w pewnym stopniu, dlatego poświęcimy temu zagadnieniu osobny artykuł. W przypadku wystaw organizowanych przez FIFe osobno oceniane są kocury, kotki oraz kastraty, a koty podzielone są dodatkowo na kategorie, rasy oraz odmiany i grupy barwne. Każdą z kategorii ocenia inny sędzia. Lista kotów, ocenianych przez poszczególnych sędziów, jest wywieszana przed rozpoczęciem wystawy na tablicy informacyjnej.

Kiedy przy nazwisku sędziego wyświetli się numer katalogowy naszego kota, to znak, że nadeszła nasza kolej. Do oceny właściciel niesie kota na rękach albo w transporterze. Czasami koty prezentuje steward, aby sędzia nie wiedział, do kogo należy oceniany kot (poza tym niektóre koty lepiej zachowują się przy obcych osobach). Sędziowie czasami mają w zwyczaju najpierw zgromadzić grupę kotów w specjalnie wydzielonych klatkach przy stanowisku sędziowskim i sami wyjmują z nich koty do oceny.

W trakcie oceny należy postawić kota na stoliku sędziowskim, a rolą właściciela jest dopilnowanie, aby pupil zachowywał się spokojnie i dał się obejrzeć sędziemu. Sędzia dokładnie ogląda kota, czasem bierze na ręce lub prosi o zaprezentowanie zwierzęcia w pozycji wystawowej. Wielu sędziów dzieli się na gorąco spostrzeżeniami na temat kota, czasem dopytuje o interesujące go szczegóły. Następnie sędzia wpisuje swoje uwagi do karty oceny, którą hodowca otrzyma na koniec wystawy wraz z dyplomem.
Każdy kot oceniany jest przede wszystkim pod względem zgodności ze standardem rasy. Maksymalnie może otrzymać 100 punktów.

Aby otrzymać ocenę doskonałą (oznaczaną skrótem EX od angielskiego excellent), kot musi uzyskać minimum 88 punktów. Ocena bardzo dobra (VG od very good)to minimum 76 punktów. I wreszcie trzecia w kolejności to ocena dobra (G od good) – minimum 61 punktów. Sporadyczne zdarzyć się może dyskwalifikacji kota nie spełniającego wymogów wystawowych  z powodu różnych problemów zdrowotnych lub agresywnego zachowania.

W każdej klasie cztery najlepsze koty otrzymują lokaty od EX1 do EX4. Sędzia może poprosić koty do porównania, podczas którego ustali kolejność tytułów (Ex1, Ex2, Ex3, Ex4). Najlepszy dorosły kot (tylko jeden!), który w swojej klasie otrzymał ocenę najwyższą, uzyskuje certyfikat uprawniający do uzyskania tytułu (Champion, International Champion itd.).

Początkujący hodowca powinien wiedzieć, że zarówno przed oceną, jak i podczas jej trwania nie należy rozmawiać z sędzią. Oczywiście trzeba odpowiedzieć na pytania, jeśli z jego strony się pojawią. Jeśli chcemy dowiedzieć się więcej o zgodności naszego kota z obowiązującym standardem rasy lub o samej rasie, wolno to zrobić dopiero po zakończonej ocenie. Niedopuszczalne jest kwestionowanie otrzymanej oceny: z decyzją sędziego się nie dyskutuje.

Jeśli na wystawie znajdą się minimum 3 koty danej rasy o tej samej barwie, odbywa się konkurs Best In Variete, czyli konkurs "najlepszy w kolorze".  W BIV porównuje się koty bez względu na płeć i wiek.

Finał wystawy czyli BIS
Kolejny punkt w harmonogramie to nominacje do Best In Show, będące półfinałem wystawy. To bardzo ważny i wyczekiwany moment. Nominacje do BIS odbywają się po zakończeniu oceny wszystkich kotów (czasami po zakończeniu oceny kotów jednej kategorii, np. półdługowłosych). Sędzia wskazuje koty z najlepszymi ocenami i wyłania nominowanych  w ramach danych klas (kotek, kocurów, młodzieży, kociąt oraz kastratów). Nominacja do BIS to  bardzo cenione przez hodowców wyróżnienie. Nominowane koty dostają odznaczenia w postaci medali lub rozetek i przechodzą do finału wystawy – Best In Show.
Po tym etapie można wrócić z pupilem na swoje miejsce. Jeśli kot nie otrzymał nominacji, pozostaje tylko poczekać na zakończenie wystawy.

Jeśli został nominowany do BIS, czeka go kolejna ocena wyłaniająca zwycięzców wystawy. Podczas finału koty są prezentowane przez stewardów i oceniane przez cały zespół sędziowski w drodze głosowania. Koty porównywane w ramach czterech obowiązujących kategorii ras (oraz dodatkowo kategorii kotów domowych). W ramach każdej kategorii (z wyjątkiem kotów domowych) koty porównywane są klasami (kotek, kocurów, młodzieży, kociąt, kastratek oraz kastratów). Tytuł Best In Show zostaje przyznany w każdej klasie. Dla kotów w klasach młodzieży, kociąt, kastratek i kastratów to najwyższy możliwy do zdobycia tytuł, a koty i kotki dorosłe oceniane są dalej.

W każdej z 4 kategorii wybiera się między kocurem i kotką. Wygrany/wygrana otrzymuje tytuł Best In Show, a przegrany Best In Show Opposite Sex. 4 koty dorosłe, które otrzymały tytuł Best In Show w swojej kategorii biorą udział w ostatecznej rozgrywce o tytuł najpiękniejszego kota wystawy: Best of the Best.

Zakończenie
Po wyłonieniu zwycięzcy wystawa jest oficjalnie zakończona.  Jedziemy z naszym kotem do domu (ponieważ jest najpiękniejszy na świecie z pewnością na wystawie otrzymał należny mu tytuł), potem na kolejną wystawę i... co dalej? Po zebraniu wystarczającej ilości certyfikatów czas na opracowanie własnego planu hodowlanego.