Strona główna

Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry

Kot alergik

Zapalenie skóry może mieć charakter podrażnieniowy albo alergiczny. Jest to choroba trudna do diagnostyki, bowiem nie jest łatwo ustalić, co wywołuje objawy chorobowe.

Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry to rzadka choroba skórna kotów. Dotyczy raczej dorosłych kotów bez względu na ich płeć. W skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do śmierci zwierzęcia.

Przyczyny

Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry postaje w wyniku reakcji immunologicznej organizmu  kota na czynnik alergizujący. Jest to nadwrażliwość typu komórkowego, w której biorą udział limfocyty typu T. Prawdopodobnie też choroba jest związana z nadwrażliwością typu I, z udziałem eozynofilów (u kotów z współistniejącym atopowym zapaleniem skóry).

Czynnik alergizujący może być obiektywnie zupełnie nietoksyczny. Zanim alergia da objawy kliniczne, choroba ma fazę utajoną (faza indukcji), która może trwać nawet dwa lata. Reakcja alergiczna rozwija się wolno, a po wystąpieniu objawów trudno sobie przypomnieć, że zwierzę miało kontakt z daną substancją kilkanaście miesięcy temu. W tym czasie zdążyło się już uczulić, mimo, że poprzednio nie wykazywało żadnej nadwrażliwości.

Do substancji uznawanych za alergeny należy wiele substancji – od leków, przez rośliny domowe i ogrodowe, metale czy obecne w domu czy środowisku kota różne substancje chemiczne.
Często nadwrażliwość występuje neomycyna, która wyzwala patomechanizm alergii krzyżowej, np. ze streptomycyną czy tobramycyną. Do najczęściej uczulających leków należą np. glikokortykosteroidy, clotrimazol, chlorheksydyna i tiabendazol.
Do roślin mogących wywołać alergiczne kontaktowe zapalenie skóry u kotów należą m.in. bluszcz, chryzantema, sosna, lilia, trzykrotka wężykowata.
Uczulać może metal (chrom albo nikiel) w obrożach czy szelkach dla kotów, guma, tkaniny z tworzyw sztucznych, skóra (do jej obróbki używa się rozmaitych chemikaliów), barwinki w dywanach, detergenty (nawet mydło), szampony dla zwierząt, pestycydy, odświeżacze powietrza, produkty spożywcze i wiele innych.

Objawy

Wysypka może się rozprzestrzeniać poza obszar kontaktu z substancja alergizującą. Przy alergicznym kontaktowym zapaleniu skóry kot może odczuwać większy świąd  niż przy zapaleniu o podłożu podrażnieniowym. Oprócz objawów skórnych może pojawić się gorączka i brak apetytu. Z powodu świądu kot jest rozdrażniony, nie może znaleźć sobie miejsca. Objawy są podobne do podrażnieniowego kontaktowego zapalenia skóry. Skóra jest zaczerwieniona, pojawiają się wykwity skórne, ranki, strupy. Po jakim czasie skóra staje się szorstka, rogowacieje, łuszczy się, zliszajowacieje. Mogę się pojawić owrzodzenia. Kor traci sierść. Z powodu świądy kot uporczywie się drapie raniąc się przy tym – pojawiają się nadkażenia bakteryjne i grzybiczne.

Rozpoznanie

Oprócz zmian skórnych  przeprowadzone badania laboratoryjne mogą wykazać zmiany we krwi. Chory kot ma podwyższony poziom leukocytów we krwi obwodowej, zmniejszoną liczbę albumin w osoczu, podniesiony poziom ALP i stężenie glukozy.

Ponieważ okres reakcji na alergen może być bardzo długi, dlatego bardzo ciężko jest zdiagnozować kontaktowe zapalenie skóry na tle alergicznym. Choroba ma podobne objawy jak kontaktowe podrażnieniowe i atopowe zapalenie skóry. Przypomina skórne symptomy alergii pokarmowej, a także skórę zaatakowaną przez świerzbowce lub nicienie.
Lekarz może zdecydować się więc na pobranie zeskrobin, by wykluczyć świerzb i grzybicę.

Można zrobić test płatkowy, ale testy dla ludzi nie są do końca wiarygodne w przypadku kotów, dodatnie wyniki mają i koty zdrowe i z atopowym zapaleniem skóry. Czasami podejrzane są konkretne substancje – roślina, legowisko, szampon – wówczas próbkę przytwierdza się do skóry, a po kilkudziesięciu godzinach pobiera do badania histopatologicznego próbkę skóry, która miała bezpośredni kontakt z prawdopodobnym alergenem. Zmiany są bardzo różne i podobne do podrażnieniowego kontaktowego zapalenia skóry (martwica naskórka, limfocyty w naskórku, wykwity z eozynofilami, rumień, czasami, pęcherzyki, nacieki zapalne) i do atopowego zapalenia skóry. U kotów z utrzymującą się dłużej chorobą pojawia się owrzodzenie naskórka i jego gąbczastość.

Czasami można spróbować wykonać tzw. próbę prowokacyjną, gdy kota się przeprowadza do innego miejsca, myje w szamponie hipoalergicznym. Po co najmniej dwóch tygodniach kot wraca do swojego domu i obserwuje się, czy reakcja się ponawia.

Leczenie

Należy w miarę możliwości ustalić, co uczuliło kota i wyeliminować to z jego środowiska. Zwierzę należy wykąpać w hipoalergicznym szamponie, aby spłukać resztki alergenu z jego sierści i skóry. W lekkich przypadkach weterynarz może zdecydować o wprowadzeniu glikokortykosteroidów do stosowania miejscowego. Jeżeli zmiany są rozległe, konieczne są glikokortykosteroidy ogólnoustrojowe. Niestety są to silne leki o licznych skutkach ubocznych. Z czasem ich działanie słabnie, a dawki leku nie można zwiększać w nieskończoność, dlatego tak istotne jest odnalezienie alergenu. . Innym lekiem jest pentoksyfilina, która u ludzi jest stosowana m.in. przy niedokrwiennym owrzodzeniu nóg. Leki przeciwhistaminowe mogą pomóc zmniejszyć świąd i tym samym ograniczyć ryzyko samookaleczeń kota.
Dodatkowo lekarz może wprowadzić leki na schorzenia wtórne – przeciwgrzybiczne na nadkażenia grzybiczne lub antybiotyki na bakteryjne. Wspomagająco podaje się preparaty wspomagające regenerację skóry i sierści zawierające nienasycone kwasy omega-3 i omega-6.

Zapobieganie

Zapobieganie jest raczej niemożliwe, z wyjątkiem wykluczenia ze środowiska życia kota najczęstszych alergenów, np. posłania kota można prać w hipoalergicznych płynach, miski mogą być szklane. Istotne jest natomiast, przy codziennej pielęgnacji zwierzęcia sprawdzać, czy jego skóra jest zdrowa i pozbawiona patologicznych zmian. Jeżeli pojawią się nawet drobne zmiany, nie należy czekać z wizytą u weterynarza.