Strona główna

BIAŁY KOT: biały kolor futra

BIAŁY KOT

Biała sierść i niezwykłe kolory oczu – od niebieskich, przez zielone i szmaragdowe po złote, miodowe, pomarańczowe – nie pozwalają przejść obojętnie nad ich eterycznym czarem. Biały kolor podkreśla kocią subtelność i dodaje im anielskiego wdzięku. Występuje zarówno u kotów rasowych, jak i u zwykłych dachowców. Białe koty są rzadkością, bowiem tylko 5% kociej populacji nosi tę szlachetną, śnieżną barwę. Stanowią przedmiot pożądania wielu kocich miłośników, zajmują honorowe miejsca w wielu hodowlach.

Nie każdy biały kot jest albinosem – powtórka z genetyki

Kolor sierści i długość włosa kota zależą od genów, które są podstawowym nośnikiem informacji wszystkich cechy ilościowych i jakościowych organizmów żywych. Odświeżmy zatem wiedzę biologiczną ze szkoły średniej i przypomnijmy sobie, czym są geny i allele.

W jądrze każdej komórki znajdują się chromosomy. Występują zawsze w parach, na nich znajdują się loci (l.poj.: locus), czyli miejsca, w których umieszczone są geny odpowiedzialne za dziedziczenie cech. Każdy gen, warunkujący daną cechę, składa się z dwóch alleli – jeden z nich pochodzi od matki, drugi od ojca. Allel może być dominujący (A – brązowy kolor oczu) albo recesywny (a – niebieski kolor oczu). W zależności od tego, jaka para alleli warunkuje daną cechę mówimy o homozygocie dominującej (AA – brązowy kolor oczu), homozygocie recesywnej (aa – niebieski kolor oczu) albo heterozygocie (Aa – brązowy kolor oczu, bo allel A dominuje nad recesywnym allelem a).

W przypadku sierści o białym zabarwieniu interesują nas geny oznaczane literami C, W i S. Są to geny, które wpływają na to czy, w jakiej ilości i gdzie wytwarzana jest melanina – barwnik odpowiedzialny za różnorodne kolory naszych kotów. Im więcej melaniny, tym ciemniejsze i intensywniejsze jest ubarwienie kota. Barwnik ten powstaje ze związku zwanego tyrozynazą, który jest aktywowany przez aminokwas tyrozynę.

Gen C

Dominujący gen C powoduje normalne wytwarzanie melaniny, natomiast jego recesywny allel c blokuje wytwarzanie tyrozynazy przez komórkę, a w konsekwencji hamuje wytwarzanie melaniny. Allel c może występować w kilku odmianach, w zależności od tego mamy różnie wybarwione koty:

• homozygoty cc i caca będą miały zupełnie zablokowaną produkcję tyrozynazy (w przypadku caca oczy kota są niebieskie, a cc to już typowe albinosy o różowych oczach)
• homozygoty cscs mają ubarwienie syjamskie – ciemno wybarwione są niektóre części ciała (pyszczek, łapki, ogon), reszta futerka ma kolor beżowy
• homozygoty cbcb powoduje jednolite ubarwienie ciemnobrązowe (typ burmański)

Tak więc, aby powstał prawdziwy albinos – mający białe futro i różowe oczy – musi być homozygotą recesywną cc. Są to koty niezmiernie rzadkie.

Gen W

Dominujący gen W powoduje wystąpienie białej barwy włosów i maskowanie innych, pozostałych kolorów futra – można to przyrównać do zakrycia kolorów białym płaszczem, nadal jednak zachowane są one w genotypie kota. Gen występujący w formie recesywnej (ww), nie powoduje ukrycia innych kolorów.

Często w ten sposób determinowane białe koty są głuche, nie jest to jednak regułą. Białe koty mogą mieć oczy w kolorze niebieskim lub w odcieniach żółto-pomarańczowych i zielonych. Zdarzają się także tzw. osobniki różnookie – jedno oko mają niebieskie, a drugie innej barwy. Niebieskie oczy nie posiadają warstwy odbijającej światło - tapetum lucidum.

Co ciekawe, białe kocięta rodzą się czasem z kolorową plamą, która pokazuje oryginalny kolor ukryty przez dominujący allel W. Z czasem jednak stają się zupełnie białe. Odwrotna sytuacja jest u syjamów, które rodzą się zupełnie białe, a dopiero potem ich znaczenia na chłodniejszych częściach ciała się wybarwiają na ciemniejszy kolor (albinizm wrażliwy na temperaturę). U kotów biały kolor i niebieskie oczy nie są powiązane z żadną z płci – tak umaszczony może być zarówno kocurek jak i kotka.

Gen S

Dominujący gen S powoduje wystąpienie białych łat. Biała łaciatość w skrajnej postaci daje nam kota o białym futerku. Podobnie jak dominująca biel spowodowana genem W, także i ta może być powodem wrodzonej głuchoty. U kotów z dominującym genem S również zdarzają się niebieskie oczy – jedno lub oba.

Znajomość podstaw genetyki oraz znajomość kombinacji genów potencjalnych kocich rodziców, może pomóc hodowcy w uzyskaniu wymarzonej białej barwy. Nie jest to jednak prosta sprawa – trzeba wziąć pod uwagę fakt, że biel jest zależna od kilku genów, że geny oddziałują na siebie nawzajem, oraz że na kolor futra mogą mieć także wpływ czynniki niegenetyczne.