Strona główna

Poznaj rysia

Ryś

Ryś

Ryś

Ryś

Jest to trzeci co do wielkości, po niedźwiedziu i wilku, drapieżnik zamieszkujący nasz kontynent.

Po czym poznać rysia? Po okrągłej głowie okolonej białymi bokobrodami oraz oczywiście uszach zakończonych charakterystycznym pędzlem sztywnych czarnych włosów. Grzbiet rysia jest najczęściej czarnożółtorudy, z brunatnymi plamami, brzuch biały. Do tego należy dodać ogon – krotki i ciemny na końcu. Przeciętny ryś mierzy sobie od 60 do 80 cm w kłębie, długość jego ciała bez ogona to 70–130 cm, długość ogona 15-40 cm. Waży od 15 do 38 kg.

Jak sama nazwa wskazuje, rysia możemy spotkać zarówno w Europie, jak i w Azji. Niestety jest on gatunkiem zagrożonym i wielu miejscach naszego kontynentu został prawie lub całkowicie wytępiony.

Gdzie można spotkać rysia

We Francji populacja rysiów została całkowicie zniszczona w 1900 roku. Obecnie jest reintrodukowany w Wogezach i Pirenejach. W Niemczech rysia trudno było już spotkać w 1850 roku. Populację tego pięknego kota starano się przywrócić w Lesie Bawarskim i Harzu w XX wieku. Jednak pierwszy niemiecki miot dzikich rysi stwierdzono dopiero w XXI wieku, dokładnie w 2002 roku. W Szwajcarii wyginął w 1915 roku, a przywrócony w 1971. Stamtąd też przewędrował do Austrii. Na Półwyspie Bałkańskim żyje już tylko około 50 rysi, jednak ich populacja ma szansę wzrosnąć dzięki rysim emigrantom ze Słowenii.

Znaczna liczba tych dzikich kotów znalazła bezpieczne schronienie w Skandynawii. Były już bliskie wyginięcia, ale dzięki szybko podjętym działaniom ochronnym ich obecna populacja to około 2500 osobników.

W Polsce żyje zaledwie 200 rysi. Większość z nich występuję w polskiej części Karpat (rysie karpackie), ok. 60 osobników jest rozproszonych w lasach na północnym-wschodzie kraju (rysie nizinne). Niestety w ciągu ostatnich 20 lat zasięg występowania rysia w Polsce dramatycznie się zmniejszył. Ryś zniknął z Puszczy Piskiej i Lasów Napiwodzko-Ramuckich. Chyba najspokojniejszy żywot wiodą rysie na górzystym obszarze od Rumunii do Czech, gdzie żyje ich około 2200.

Rysie spotykamy też w Azji – w Rosji głównie na Syberii, gdzie zamieszkuje 90 procent populacji tych kotów. Naturalnym miejscem ich występowania jest także Azja Środkowa: Chiny, Mongolia, Uzbekistan, Kazachstan, Turmenistan, Kirgistan i Tadżykistan.

Lenie i samotnicy

Odpowiednim miejscem dla rysia są tereny dużych lasów, gdzie występuje różnorodna roślinność. Ogromne znacznie mają dla nich zarośla i powalone drzewa, gdzie łatwo znajdują schronienie. Są samotnikami, a wielkość przestrzeni życiowej potrzebnej jednemu rysiowi, waha się, bagatelka, pomiędzy 150 a 350 metrów kwadratowych. Aby nie wchodzić sobie w drogę, znaczą swoje terytorium moczem. Aktywne są nocami, dzień służy do snu i odpoczynku. Lubią długie piesze wędrówki, w ciągu doby są w stanie przebyć około 10 km.

Ich pokarm to głównie sarny, rzadziej jelenie. Nie pogardzą też leśnymi gryzoniami i ptakami. Pomimo że świetnie wspinają się na drzewa, zazwyczaj na ofiarę wybierają te zwierzęta, które wiją gniazda na ziemi. Rysie nie lubią się przemęczać i nie są dobrymi biegaczami. Dlatego też podkradają się jak najbliżej do swojej zdobyczy, tak aby dopaść ją najwyżej w dwóch, trzech susach. Najczęściej udaje im się to za czwartym, piątym razem.

W pary łączą się tylko w okresie godowym, który przypada na przełom lutego i marca. Młode pojawiają się na świecie w maju. Najczęściej są dwa lub trzy kociaki. Niestety, ze względu na choroby i brak wystarczającej ilości pożywienia, przeżywa tylko połowa. Pierwsze dwa miesiące spędzają w kryjówce. Mlekiem matki żywią się do 6 miesiąca. Usamodzielniają się dopiero po skończeniu roku. Samice dojrzałość płciową osiągają między 9 miesiącem a 1,5 roku życia, samce dojrzewają nieco później (1,5 – 2 lata).

Rysie na wolności żyją od 4 do 14 lat, w niewoli mogą przeżyć nawet i 26 lat.