Strona główna

Biegunka u kota część 2/3

Biegunka u kota część 2/3

Ostra biegunka

Oprócz zwykłych, łagodnych biegunek można wyróżnić biegunki o charakterze ostrym lub przewlekłym. Mogą się także różnić obszarem dotkniętym zaburzeniami – może to być jelito cienkie abo grube. Najczęściej ostrą biegunkę powoduję niewłaściwa karma, inwazja pasożytów oraz choroby zakaźne.

Rozpoznanie polega na zebraniu wywiadu na temat sposoby odżywiania i pojenia kota (łącznie z przekąskami, czy kot dostaje krowie mleko, itp.) a także jego sposobu życia – czy mógł mieć np. kontakt z chorymi zwierzętami, czy mógł się czymś zatruć. Należy wykonać badania krwi i kilkukrotne badania kału. Należy zbadać zwierzę w kierunku chorób wirusowych, np. kocie białaczki. Równolegle może występować kila przyczyn biegunek, które nasilają biegunki i mogą prowadzić do przerodzenia się biegunki ostrej w przewlekłą

Przyczyny biegunki - Inwazje pasożytów

Ostre biegunki mają również często miejsce w przypadku inwazji pasożytniczych przez robaki lub pierwotniaki.

Robaki pasożytujące w jelitach to tasiemce i glisty. Podrażniają one błonę śluzową jelit oraz wydalają toksyny.

• tasiemczyca (cestodoza, tenioza) to choroba pasożytnicza wywołana przez należącego do płazińców tasiemca. Kot zaraża się połykając zarażone pchły, które są żywicielem pośrednim tasiemca albo jedząc zarażone surowe mięso. Tasiemiec zasiedla jelito cienkie kota. Potrafi osiągnąć znaczne rozmiary. Żywi się całą powierzchnią ciała. Chory kot chudnie, słabnie, cierpi na wymioty, zaparcia i w przypadku silnego zarobaczenia ostre biegunki. W okolicach odbytu oraz tam, gdzie kot siedzi można znaleźć człony tasiemca lub przypominającego ryż jaja. Badanie kału pozwala stwierdzić obecność członów lub jaj tasiemca, aczkolwiek nie będzie ono miarodajne w początkowym stadium inwazji, dlatego w przypadku niepowodzenia walki z ostra biegunką warto powtórzyć badanie stolca kilka razy. W celu likwidacji tasiemczycy podaje się leki, np. zawierające prazikwantel. Ważne, by zlikwidować wszystkie postaci tasiemca, dlatego odrobaczania należy powtórzyć co 2-3 tygodnie. Należy też nie dopuścić do inwazji pcheł oraz odkazić otoczenie kota. Warto też przebadać wszystkich domowników pod kątem tego pasożyta;
•  
• glistnica (toksokaroza) wywołana inwazją nicienia Toxocara cati, który bytuje w jelicie cienkim kota. Zarażenie następuje poprzez spożycie jaj zwierających inwazyjne larwy (aa dojrzewają ok. 6-7 tygodni po wydaleniu). Kot może się również zarazić spożywając zarażone ptaki czy gryzonie. Nicień może się dostać do organizmu kociąt za pośrednictwem mleka zarażonej matki. Glistnica jest bardzo niebezpieczna właśnie u młodych kotów. Obawy inwazji to utrata masy ciała, niedokrwistość, osowiałość, ostra biegunka i wymioty. Duże zarobaczenie może doprowadzić do zgonu zwierzęcia. Zarażony kot już po 2 miesiącach od inwazji zaczyna wydalać jaja glisty. W wypadku podejrzenia glistnicy należy wykonać badanie kału. W zależności od użytego preparatu powinno się kota kilkukrotnie odrobaczyć w odstępie 2 tygodni lub miesiąca. Należy pamiętać o standardowych odrobaczeniach.

Zaburzenia biegunkowe wywołują pierwotniaki takie jak Giardia, Trichomonas i Cóccidia. Biegunki są bardzo gwałtowne i mogą zawierać krew.

• giardioza (dawna nazwa lambioza) wywołana przez pierwotniaki wiciowce Giardia (dawniej Lamblie). Pasożytuje na powierzchni komórek nabłonka jelita cienkiego. Aż do 50% kotów jest nosicielami tego pasożyta (częściej zarażają się młode osobniki), z tego aż 90% to nosiciele bezobjawowi. Kot zaraża się drogą pokarmową, zjadając cysty lub wypijając skażoną wodę. Często dochodzi do zakażenia w bezpośrednim kontakcie z zarażonym osobnikiem (droga fekalno-oralna). Kot siewcą staje się już po 4-16 dni. Jeżeli organizm zwierzęcia jest z jakiegoś powodu osłabiony, pierwotniak się namnaża wywołując ostre, cuchnące, zielono-brązowe biegunki. W kale może być domieszka śluzu lub krwi. Innymi objawami mogą być wzdęcia, chudnięcie i skórne zmiany alergiczne. Do diagnostyki używa się różnych metod o dużej rozpiętości czułości i swoistości (czułość oznacza odsetek wyników prawdziwie pozytywnych, a swoistość odsetek wyników prawdziwie ujemnych). Badanie mikroskopowe (metodą bezpośrednią albo z użyciem siarczanu cynku) jednorazowej próbki świeżego kału może nie być miarodajne, dlatego należy powtórzyć je w odstępach nawet trzykrotnie. Inną metodą laboratoryjną stosowaną w diagnostyce inwazji Giardia jest test immunofluorescencji bezpośredniej, który ma bardzo wysoką czułość i bardzo wysoką swoistość, ale jest bardzo kosztowny i wymaga specjalistycznego sprzętu. Można też zdiagnozować pierwotniaka na podstawie wykrycia w kale antygenów – do tego służy test ELISA (jeżeli kot cierpi na kokcydiozę wynik będzie fałszywie dodatni), albo użyciem testu immunochromatograficznego SNAP Giardia, który jest bardziej miarodajny dla zwierząt z mocno zaawansowaną inwazją. Bardzo wysoką czułość ma badanie PCR wykrywające DNA Giardia, ale ma umiarkowaną swoistość i na dodatek jest trudno dostępne.

W celu odrobaczenia podaje się metronidazol lub preparat zawierający fenbendazol. Ponieważ są to leki toksyczne, dlatego równolegle należy podawać leki osłonowe. Aby wspomóc regeneracją zniszczonej giardiozą flory bakteryjnej powinno podawać się kotu probiotyki. Ważne, by podać leki pierwotniakobójcze wszystkim domownikom, zarówno ludziom jak i zwierzętom, ponieważ niektóre szczepy Giardia bardzo łatwo i chętnie przenoszą się z jednego gatunku na drugi. Poza tym obowiązkowo należy wykonać badanie kontrolne, ponieważ niektóre pierwotniaki wykazują dużą lekooporność.

• Trichomonas foetus to pierwotniak wywołujący u kotów podobnie jak Giardia ostre biegunki. Początkowo sądzono, że występuje tylko u bydła i świń, ale w połowie lat 90-tych ubiegłego wieku zidentyfikowano go w kale kotów. Trichomonas w większości był obecny w stolcu młodych zwierząt (poniżej pierwszego roku życia), kotów, które żyły w gospodarstwie domowym z innymi kotami oraz zwierząt rasowych (głównie abisyńskich, bengalskich, Main Coon oraz syjamskich). Koty zarażają się drogą pokarmową przez kontakt z odchodami chorych zwierząt. Pierwotniak zajmuje jelito grube wywołując zmiany zapalne i trudne do wyleczenia ostre biegunki o małe objętości, z domieszką krwi i śluzu. Kot odczuwa bardzo silne parcie i nie jest w stanie kontrolować stolca. Nawet nieleczone ostre biegunki samoczynnie ustępują, ale mogą też pojawiać się z przerwami, albo przekształcić się w postać przewlekłą (trwająca nawet kilka lat). By zdiagnozować pierwotniaka należy zbadać świeżą próbkę kału. Jeżeli w kale znajduje się śluz (obecny przy zapaleniu jelit), może być dobrym materiałem do badań, bowiem u zakażonego kota zawiera dużą ilość pierwotniaków. Trichomonas foetus jest dobrze widoczny pod mikroskopem, z wyglądu przypomina kijankę. Jeżeli kot był leczony antybiotykami zwykłe badanie kału może nie wystarczyć, konieczny może być posiew lub badanie PCR, które jest najbardziej czułe. Niestety pierwotniak jest oporny na leczenie pierwotniakobójcze z użyciem leków takich jak metronidazol i fenbendazol. W ramach badań okazało się, że skuteczny jest ronidazol (z wyjątkiem ciężarnych kotek, bowiem ma negatywny wpływ na płód), ale nie jest on dopuszczony do stosowania u kotów. Podanie antybiotyku tylko łagodzi objawy.
•  
• kokcydioza (cocidiosis felium) wywoływana jest przez pierwotniaka należące do rzędu Coccidia (Isospora felis, Isospora rivolta, Sarcocytsis sp.). Bytuje on w nabłonku błony śluzowej jelita cienkiego. Po dostaniu się oocysty do organizmu żywiciela (następuje po zjedzeniu przez kota oocysty, np. podczas mycia łap, a także po zjedzeniu mięsa żywiciela paretenicznego, np. myszy) pasożyt lokuje się w jelicie cienkim gdzie błyskawicznie się namnaża doprowadzając do dużego zniszczenia nabłonka- zaniku kosmków i krypt jelitowych oraz rozwoju stanu zapalnego w obrębie jelit, co skutkuje ich dysfunkcją i w konsekwencji nieprawidłowym trawieniem pożywienia i złym wchłanianiem substancji odżywczych– kot zaczyna cierpieć na ostrą biegunkę (tzw. biegunka dnia dziesiątego) o ostrym zapachu, z możliwą domieszką w kału i śluzu. Biegunka występuje tylko przy dużej inwazji, przy niewielkiej może przebiegać bezobjawowo. Poza tym kot chudnie, może wystąpić odwodnienie, wymioty, pogorszenie stanu okrywy włosowej i osłabienie apetytu. Ostry stan dotyczy zwierząt młodych, u starszych występuje przewlekła postać choroby. Oocysty są niewiarogodnie odporne na niesprzyjające warunki zewnętrzne, giną dopiero w bardzo wysokiej lub bardzo niskiej (poniżej -30 st. C) i mogą zachować żywotność przez ponad 20 miesięcy. Rozpoznania choroby dokonuje się na podstawie na podstawie badania parazytologicznego kału z użyciem metody flotacji. Leczenie należy wspierać podając leki wzmacniające odporność. Konieczne jest leczenie wszystkich kotów żyjących wspólnie kotów. Kokcydiozę leczy się sulfonamidami (np. chemioterapeutykiem Sul-Tridin w zastrzykach, z reguły jest to 5 iniekcji), furazolidonem oraz kokcydiostatykiem amprolium (nie zabija pierwotniaka, ale hamuje jego namnażanie).

Terapia powinna być wspomagana wprowadzeniem lekkostrawnej diety oraz podawaniem probiotyków. Kot powinien mieć zapewniony spokój, bowiem stres opóźnia powrót do zdrowia.

Literatura

Bogdanowicz-Kamirska M. Giardioza psów i kotów Magazyn Weterynaryjny 7/8-2002,11 nr 70
Zoran Debra L., Diarrhea in Kittens & Cats: What Can You Do?, Western Veterinary Conference 2007 , College of Veterinary Medicine, Texas A&M University College Station
Domiszewski D., Stanclik E., Cystoizosporoza (Kokcydioza),  Emergency Wet 05/201
Jaros D.: Patofizjologiczne i immunologiczne aspekty giardiozy. Życie Weterynaryne 2007, 82, s.483-485.
Jaros D., Zygner W., Rozpoznawanie inwazji Giardia intestinalis u psów i kotów, Życie Weterynaryne 2011 , 86 (7), s.s.536-538.
Nelson R.W., Coutos C.G, Choroby wewnętrzne małych zwierząt. T. I, s. 395-527.
Trichomons foetus jako patogen odpowiedzialany za biegunki u kotów,  www.laboklin.de/pdf/pl/wetinfo/aktualnosci/2009_03_Trichomonas.pdf
www.cat-world.com.au , www.esccap.pl ,www.hungarovet.com, www.petmd.com, www.vetinfo.com, www.zoonozy.pl