Strona główna

Zapalenie spojówek u kota

Zapalenie spojówek u kota

 Zwierzę nie powinno mrużyć oczu i wykazywać nadwrażliwości na światło. Nie powinna być widoczna trzecia powieka.

Parę słów o anatomii i fizjologii spojówek

Spojówka (tunica conjuncitva) to ruchoma błona śluzowa wyściełające wewnętrzne strony powiek, wewnętrzną i zewnętrzną powierzchnię trzeciej powieki (spojówka powiek – tunica conjuctiva palpebrarum) oraz przednią część gałki ocznej przylegającą do rąbka rogówki (spojówka gałki ocznej – tunica conjuctiva bulbi). Obie spojówki się stykają wskutek nawilżenia łzami, między nimi znajduje się worek spojówkowy (saccus conjunctivae).

Spojówka zbudowana jest z nabłonka z komórkami kubkowymi i istoty właściwej.

Nabłonek jest pokryty tzw. filmem łzowym, który spojówkę nawilża, chroni i odżywia (podobnie jak rogówkę). Komórki kubkowe spojówki produkują jedną z trzech części składowych filtru – warstwę mucynową: śluz (pozostałe to woda produkowana w gruczołach łzowych – szeroka warstwa wodna i tłuszcze powstające w gruczołach znajdujących się na brzegach powiek – warstwa lipidowa). Warstwy nie mieszają się ze sobą. Filtr wygładza powierzchnię rogówki, ułatw przyczepność cząsteczek wody, usuwają kurz i martwe komórki, warstwa tłuszczu nie pozwala wodzie szybko wyschnąć. Warstwa wodna zawiera składniki odżywcze i wypłukuje „śmieci”.

Istota właściwa spojówki składa się z luźnej włóknistej tkanki łącznej z licznymi limfocytami (najwięcej w spojówce trzeciej powieki).

Spojówka jest bardzo intensywnie ukrwiona. Ma duże zdolności regeneracyjne – proste rany bez nadkażeń goją się do dwóch dni. Zapalenie spojówek jest jedną z najczęstszych chorób oczu u kotów. Może mieć bardzo wiele przyczyn.

Są rasy kotów szczególnie predestynowane do wystąpienia problemów zdrowotnych z oczami ze względu na spłaszczoną budowę twarzoczaszki (głównie w wyniku działań hodowlanych) – należą do nich koty perskie, egzotyczne i brytyjskie.

Przyczyny zapalenia spojówek

Spojówki są bardzo wrażliwe na działanie różnych czynników, dlatego istnieje wiele potencjalnych przyczyn ich stanu zapalnego.

Można wyróżnić następujące podłoża choroby:

• bakteryjne,
• wirusowe (nawracające zapalenie jest często winą herpeswirusa),
• grzybiczne,
•  pasożytnicze,
•  immunologiczne (alergiczne),
• toksyczne,
• chemiczne,
• z powodu nieprawidłowego filmu łzowego,
• z powodów mechanicznych
• egzogenne (np. ciała obce, alergeny, brudna woda, wiatr, dym papierosowy) oraz
• endogenne (np. niedomykalność powiek) - spojówki są bardzo wrażliwe na podrażnienia mechaniczne – wystarczy lekki uraz podczas potyczek albo nawet przy kociej toalety, jeżeli kot zatrze spojówkę. Podrażnić spojówkę może nawet ostre światło czy przeciąg.
• z powodu urazów.

Objawy

Zaczyna się od łzawienia, mrużenia oka, zaczerwienienia, aby pojawiło się silne przekrwienie, obrzęk i zmniejszenie szpary powiekowej.

Przekrwienie spojówki

Zdrowa spojówka jest lśniąca i ma bladoróżową barwę. Podczas zapalenia spojówek naczynia krwionośne wypełniają się intensywnie krwią powodując zaczerwienienie i obrzęk. Podobnie wygląda przekrwienie naczyń nadtwardówki występujące np. w jaskrze. Czasami występują równolegle.

Przekrwienie spojówek może też wystąpić z powodu ucisku żył przez guzy nowotworowe oczodołu lub szyi.

Przekrwienie może być równomierne lub punktowe.

Obrzęk (chemosis)

Towarzyszy szczególnie często alergicznemu zapaleniu spojówek, a także zapaleniom o charakterze nieinfekcyjnym - chemicznym czy po urazie mechanicznym.

Obrzmiała spojówka zwisa fałdami ze szpary powiekowej - duży obrzęk może uniemożliwiać domykanie powiek i w efekcie skutkować wysychaniem spojówki.

Opuchnięte mogą być nie tylko same spojówki, ale i okolice wokół chorego oka.

Wyciek z oka

Zazwyczaj w przebiegu zapalenia spojówek wyciek ten jest początkowo szary lub przezroczysty, ale wraz ze wzrostem nagromadzenia w nim komórek zapalnych i martwych komórek staje się jest ropno-śluzowy. Jeśli zapaleniu spojówek towarzyszy owrzodzenie albo uraz, wyciek może być krwisty. Surowiczy wypływ jest częściej spotykany przy zapaleniu nie spojówek, ale nadtwardówki (powikłania – m. in. jaskra, zaćma).

Długotrwały wyciek przy przewlekłych stanach zapalnych może doprowadzać do zmian w okolicy oka – następuje wyłysienie, rozpulchnienie skóry, a nawet jej maceracja. Badania śluzowo-ropnego wycieku są mało miarodajne jeśli chodzi o etiologię.

Świąd

Zwierzę pociera oczy łapką podrażniając zmiany jeszcze bardziej.

Bolesność

Kot pociera pyszczkiem o przedmioty. Jest rozdrażniony.

niedostateczna wilgotność spojówek

Odma

Trzeszczący obrzęk tkanki powstały na wskutek dostania się pod okostną oczodołu powietrza z zatok przynosowych.

Tworzenie grudek chłonnych

Są zwykle obecne na gałkowej części trzeciej powieki, ale przy łagodnym alergicznym zapaleniu spojówek tworzą się w pozostałych częściach spojówek.

Światłowstręt

Kot mruży powieki i szuka schronienia przed światłem.

Czy to na pewno „tylko” zapalenie spojówek?

Jeżeli zauważymy „czerwone oko” u naszego kota, powinniśmy jak najszybciej odwiedzić weterynarza. Nigdy nie wiadomo, czy jest to pierwotne zapalenie spojówek, czy wtórne do innego, pierwotnego schorzenia.

Zapalenie spojówek może być objawem innych chorób, w tym śmiertelnych ( FeLV - kociej zakaźnej białaczki czy FIP - zakaźnego zapalenia otrzewnej). Dlatego należy wykluczyć te choroby na samym początku. Powinno się też sprawdzić, czy kot nie cierpi na nadciśnienie i zaburzenia krzepliwości (stan ukrwienia spojówek świadczy nie tylko o stanach zapalnych spojówek, ale może być objawem zaburzeń krążenia oraz nieprawidłowości hematologicznych).

Zapalenie spojówek może także być objawem ciężkich schorzeń okulistycznych – np. jaskry czy zapalenia błony naczyniowej oka.

Aby odróżnić „zwykłe” pierwotne zapalenie spojówek od groźnej choroby należy dopilnować, by kot został poddany gruntownej diagnostyce. Najlepiej, by obejrzał go okulista.

Zalecane są m. in. następujące badania umożliwiające wykluczenie istnienia chorób pierwotnych oka:

• wykluczenie anizokorii (występuje np. w jaskrze),
• test łzowy Schirmera (umieszcza się pasek testowy w worku spojówkowym i mierzy wydzielanie składnika wodnego filmu łzowego),
• ocena zjawiska Tyndalla w cieczy wodnistej (diagnostyka jaskry wtórnej),
• zbadanie ciśnienia śródocznego,
• barwienie fluoresceiną (ocenia się nabłonek rogówki przez filtr kobaltowy w lampie szczelinowej).

Jeśli kot okaże się być zdrowy za wyjątkiem spojówek, należy odnaleźć przyczynę zapalenia.