Strona główna

Przewodnik po szczepieniach - część 3

Szczepienie

Na rynku jest dostępnych wiele różnych szczepionek – jednoskładnikowych i wieloważnych, zawierających adjuwanty i nie, zwierających osłabione żywe (atenuowane) albo inaktywowane szczepy patogenów. To lekarz weterynarii po wywiadzie (kot wychodzący czy nie, jedyny pupilek w domu czy jeden z wielu hodowlanych kotów, historia choroby i reakcji na szczepienia, kondycja zwierzęcia, kot młody czy stary, itp.) powinien wybrać najlepsze dla konkretnego zwierzęcia szczepionki i program szczepień – np. niektórzy podzielają opinię, że kocięta z hodowli powinny być szczepione żywymi szczepami patogenów.

choroby: panleukopenia, kaliciwirus, i herpeswirus

szczepionka: Fel-o-vax III, Felocell CVR lub Nobivac Tricat

choroby: panleukopenia, kaliciwirus, herpeswirus i chlamydioza

szczepionka: Fel-o-vax IV lub Dohycat CHP CHLAM

choroby: panleukopenia, kaliciwirus, herpeswirus, chlamydioza i białaczka

szczepionka: Fel-o-vax V

choroby: panleukopenia, kaliciwirus, herpeswirus i wścieklizna

szczepionka: Quadricat

choroba: białaczka

szczepionka: Fevaxyn FeLV, Leucat, Leucogen-vet lub Leukocell 2

choroba: wścieklizna

szczepionka: Defensor, Nobivac rabies lub Rabisin

choroba: zakaźne zapalenie otrzewnej (FIP)

szczepionka: Primucell FIP

O czym należy pamiętać przed zaszczepieniem kota?

Aby szczepienie miało sens i zwyczajnie nie zaszkodziło kotu należy pamiętać, że zwierzę musi być zdrowe.

Szczepienie kilkoma dawkami powinno się odbywać za pomocą jednego preparatu, nie należy ich zmieć w trakcie cyklu szczepienia. Czasami można doszczepić innym preparatem przeciw danej chorobie, by uzyskać dodatkową odporność na inny szczep patogenu.

Kot powinien być odrobaczony co najmniej 2 tygodnie przed planowanym szczepieniem.

Nie należy szczepić kotek w ciąży z uwagi na znaczne ryzyko zarażenia lub uszkodzenia płodu. Niektórzy są jednak zdania, że immunizowanie preparatami z inaktywowanym patogenem są dobrym rozwiązaniem, jeśli kotka jest do tej pory nie szczepiona, a istnieje ryzyko zarażenia. Szczepienie takie powinno się odbyć w połowie ciąży.

Z ogromną ostrożnością, biorąc pod uwagę ryzyko zakażenia oraz kondycję zdrowotną kota można szczepić koty z osłabioną odpornością, np. chore na FIV czy otrzymujące leki immunopresyjne, ponieważ szczepionka może u nich doprowadzić do zachorowania.

Przed zaszczepieniem przeciw białaczce należy wykonać badania wykluczające wcześniejszy kontakt kota z tym wirusem (test ELISA albo najlepiej najbardziej miarodajne metodą PCR).

Nie szczepi się kotów, u których nastąpiła kiedyś niepożądana reakcja poszczepienna.

Aby dostać pierwszą dawkę szczepionki kocię musi skończyć 8 tygodni – do tego czas ma przeciwciała od matki (na pewno do 6 tygodnia życia) szczepionka nie wywoła odporności na chorobę. Niektóre nowoczesne szczepionki charakteryzują się dobra immunogennością nawet w obecności przeciwciał matki.

O czym należy pamiętać po zaszczepieniu kota?

Sprawdźmy, czy lekarz nie zapomniał zamieścić informacji o przeprowadzonym szczepieniu w książeczce zdrowia naszego pupila.

Kwarantanna

Po szczepieniu powinna mieć miejsce kwarantanna, by kot zdążył wykształcić odporność. Jego układ immunologiczny jest wówczas zajęty walką z patogenem i zwierzę jest bardziej podatne na zakażenia z powodu obniżonej odporności. Kot powinien mieć zapewniony spokój i brak stresu.

Obserwacja

Należy kota obserwować, czy nie występują powikłania poszczepienne (w tym objawy właściwe dla choroby przeciw której został zaszczepiony, zaostrzone objawy przewlekłej choroby, na którą zwierzę cierpi), w tym zmiany rozrostowe w miejscu iniekcji.

Konieczność szczepień przypominające

Istnieją szczepionki, które wymagają podawania dawek przypominających – w zależności od zaleceń producenta danej szczepionki doszczepiać należy co rok, albo co 3 lata, aby utrzymać odpowiedni poziom przeciwciał w organizmie. Dotyczy to szczególnie kotów narażonych na zachorowanie.

Czy szczepienia mogą mieć skutki uboczne?

U immunizowanych kotów mogą wystąpić reakcje poszczepienne, ale dzieje to dosyć rzadko, zwłaszcza jeśli szczepienie jest wykonane zdrowemu zwierzęciu zgodnie z zaleceniami właściwymi dla danej szczepionki (szczepionka z zachowanym terminem ważności, odpowiednio przechowywana, właściwie zaaplikowana, kolejne dawki we właściwych odstępach).

Najczęściej występuje kilkudniowe osłabienie, kot ma podwyższoną temperaturę (do dwóch dni po szczepieniu), nie ma apetytu i pragnienia, może mieć biegunkę albo wymiotować, jest senny, osowiały – nie ma ochoty na zabawę albo odwrotnie - jest drażliwy. Może wystąpić bolesność w miejscu podania szczepionki. Po kilku dniach objawy powinny ustąpić. Jeżeli zwierzą wciąż źle się czuje, powinien go zobaczyć lekarz.

Sporadycznie mogą pojawić się poważniejsze skutki uboczne (włącznie ze śmiercią) wynikające z osobniczej nadwrażliwości - na przykład po szczepionce przeciw chlamydiozie może nastąpić szok anafilaktyczny.

Innym powikłaniem są zmiany w miejscu iniekcji od ziarniniaków poszczepiennych (w formie nacieczeń i zgrubień) po mięsaki poszczepienne – agresywne, bardzo szybko rosnące złośliwe guzy, które jednak stosunkowo rzadko dają przerzuty. Dlatego miejscem poskórnych iniekcji szczepionek najczęściej wywołujących mięsaka – przeciw białaczce i wściekliźnie - są podudzia tylnych łap. W razie wystąpienia mięsaka można guza z zapasem zdrowej tanki usunąć i uratować zwierzęciu życie (także poprzez amputację kończyny ze zmianą). Jeśli w miejscu wkłucia powstanie utrzymujący się dłużej niż 3 miesiące ziarniniak, należy go usunąć. Wskazane jest przeprowadzenie badań histopatologicznych powstałych zmian.

Najprawdopodobniej czynnikiem wywołującym zmiany jest adjuwant, substancja zawarta w szczepionce, wzmacniająca odpowiedź immunologiczną na podany antygen.

Istnieją szczepionki całkowicie wolne od adjuwantów (np. bez fosforanu glinu) dla zmniejszenia odczynów w miejscu iniekcji.

Podanie szczepionki może wywołać obawy chorobowe charakterystyczne dla danego wirusa czy bakterii. Czasami szczepionka może być katalizatorem i wywołać chorobę i dotąd bezobjawowego nosiciela. Koty przewlekle chore można szczepić, ale należy się liczyć z możliwością pogorszenia stanu zdrowia zwierzęcia.

Nie udowodniono, że wirus ze szczepionki odzyskał swoją zjadliwość, ale istnieje takie prawdopodobieństwo.

Parę słów na koniec

Szczepienia stanowią istotny element profilaktyki zdrowotnej. Pozwalają zaoszczędzić cierpienia naszemu pupilowi. Opiekuna nie powinny odstraszać ceny szczepionek, ponieważ koszty leczenia potencjalnych chorób są o wiele większe.

Lekarze mają swoje ulubione programy szczepień i szczepionki. Właściciel zwierzęcia ma prawo do informacji na temat tego przeciw jakim chorobom, którym preparatem i według jakiego kalendarza zamierza szczepić naszego kota. Ponieważ nie ma szczepionek obowiązkowych, nie musimy godzić się na preparaty, których skuteczność jest mała albo podanie których wiąże się z większym ryzykiem reakcji poszczepiennych (np. szczepionka przeciw chlamydiozie czy białaczce).

Szczepienia to nie wszystko. Należy pamiętać o regularnych badaniach kontrolnych naszych kotów oraz o zachowaniu czujności każdego dnia – zmiana zachowania, zaburzenia łaknienia, brzydki zapach z pyszczka, wahania wagi, załatwianie swoich potrzeb fizjologicznych poza kuwetą, ogólne pogorszenie kondycji, jakości sierści powinny nas skłonić do szybkiej wizyty u weterynarza.