Strona główna

Przewodnik po szczepieniach - część 2

Zastrzyk

Do szczepień dodatkowych oprócz szczepionce przeciw białaczce należą szczepionka przeciw wściekliźnie oraz bakteriom Chlamydophila felis i Bordetella bronchiseptica.

Wścieklizna jest wywoływana przez wirusa Rabies virus (RABV), który atakuje centralny układ nerwowy. Choroba jest zawsze śmiertelna tak dla ludzi jak i zwierząt. Wirus jest wrażliwy na słońce, detergenty, wysoką temperaturę, „lubi” natomiast procesy gnilne

i dlatego jego rezerwuarem często bywa padlina.

Do zarażenia dochodzi najczęściej przez pokąsanie, bowiem wirus jest obecny w ślinie chorego kota na kilka dni zanim wystąpią objawy (poza tym jest obecny w układzie nerwowym, skórze, soku trzustkowym i łzach - można się jednak zarazić także drogą wziewną albo poprzez kontakt z wirusem błon śluzowych).

Od wtargnięcia wirusa do organizmu do wystąpienia objawów może minąć nawet kilka miesięcy. Kiedy jednak symptomy wścieklizny stają się widoczne, kot umiera w ciągu kilku dni. Choroba występuje w dwóch postaciach - szałowej (gwałtownej) oraz cichej (porażeniowej). U kotów najczęściej występuje ta pierwszy rodzaj.

Zwierzę może mieć ataki szału albo strachu, mieć drgawki, skurcze mięśni, światłowstręt, wodowstręt, ślinotok, zeza, w końcu zapaść w śpiączkę i umrzeć z powodu niewydolności oddechowej. Na początku choroby koty mogą całkowicie zmienić swoje zachowanie i przestać reagować na bodźce bólowe. Koty u którego wystąpiły objawy wścieklizny jest zawsze usypiany.

Szczepienie przeciw wirusowi wścieklizny jest szczepieniem dodatkowym. W Polsce nie jest obowiązkowe. Jeśli jednak kot jest zwierzęciem wychodzącym, powinien zostać zaszczepiony. Szczepienie jest jednak obowiązkowe dla kotów wystawowych czy przy podróżach międzynarodowych.

Szczepi się przede wszystkim wirusem inaktywowanym. Powinno się zachować jak największy odstęp czasowy między szczepieniem przeciw wściekliźnie, a innymi (co najmniej miesiąc). Ze względu na ryzyko wystąpienia mięsaka poszczepiennego zwierzę powinno dostać szczepionkę w tylną łapę (dla lepszego odróżnienia najlepiej w prawą: rabies - right), podczas gdy przeciw białaczce w lewą tylną łapę (leukemia - left).

Koty uodparniają się dużo lepiej niż psy, już pierwsza dawka szczepienia zapewnia długotrwałą odporność na chorobę.

Program szczepień w przypadku wścieklizny wg WSAVA: pierwszą dawkę szczepionki zwierzę powinno otrzymać w wieku 8 tygodni (przeciwnicy tak wczesnych szczepień podają jako argument zahamowanie wzrostu tak szczepionych kotów), kolejną rok później. Jeżeli kot należy do grupy ryzyka rokrocznie powinien otrzymywać szczepionkę przypominającą.

Wg ekspertów ABCD (European Advisory Board on Cat Diseases – ABCD – Europejski Komitet Doradczy ds. Chorób Kotów) szczepienie kociąt powinno mieć miejsce między ich 12 a 16 tygodniem życia, a następnie powtórzone po roku.

Chlamydofiloza jest wywoływana przez gram-ujemną bakterię Chlamydophila felis. Poza organizmem kota szybko ginie, przenosi się w wyniku bezpośrednich kontaktów. Częściej występuje u kotów rasowych, prawdopodobnie może być przyczyn niepłodności u kotek. Wywołuje przewlekłe (nawet do 8 tygodni) i nawracające zapalenie spojówek oraz jest patogenem, który bardzo często wikła choroby dróg oddechowych u kotów wywołane obecnością kaliciwirusa i herpeswirusa.

Po kilku dniach inkubacji (2-5) choroba zaczyna się od łzawienia jednego oka, potem zaczyna łzawić drugie, spojówki robią się przekrwione i obrzmiałe, a wydzielina z oczu staje się śluzowata albo ropna. Niektóre koty mogą zacząć kichać, a z nosa może pojawić się wysięk. Prawdopodobna jest te gorączka, apatia i smutek, brak apetytu a nawet chudnięcie.

Do leczenia stosuje się antybiotyk i miejscowo leki przeciwzapalne.

Szczepienie przeciw Chlamydofilozie jest szczepieniem dodatkowym, opcjonalnym dla kotów żyjących w dużych skupiskach. Są różne wieloważne szczepionki, zarówno z żywymi jak i inaktywowanymi bakteriami. Jednym z jego niebezpiecznych powikłań jest niestety wstrząs anafilaktyczny. Kliniczne objawy zakażenia można zaobserwować, gdy odrobina szczepionki dostanie się do worka spojówkowego.

Według WSAVA kocięta pierwszą dawkę powinny otrzymać w wieku 8 tygodni, a kolejną za 3-4 tygodnie. Koty żyjące w skupiskach (schroniska, hodowle, itp.) powinny co roku przyjmować szczepionkę przypominającą.

Eksperci ABCD zwracają uwagę, że jeśli w danym skupisku stwierdzono infekcję, to wszystkie koty przed szczepieniem powinny przejść kilkutygodniową antybiotykoterapię.

Zalecane jest podanie pierwszej dawki szczepionki kotom w wieku 8-10 tygodni, powtórnego szczepienia po 3-4 tygodniach i doroczne doszczepianie kotów z grupy ryzyka.

Bordeteloza wywoływana przez gram-ujemną bakterię Bordetella bronchiseptica, która zasiedla uje drogi oddechowe kotów. Wywołuje przewlekłe schorzenia dróg oddechowych

 – od kaszlu do ciężkiego zapalenia płuc, które może skończyć się śmiercią - zwłaszcza u kociąt i starszych kot. Bakteria może przenieść się z kota na człowieka. Bakteria jest wrażliwa na środki dezynfekcyjne.

Szczepionka jest dostępna w niektórych krajach europejskich. Powinno się szczepić koty żyjące w dużych skupiskach, szczególnie narażone na zarażenie.

Eksperci WSAVA podają, że koty powinno się szczepić donosowo jedną dawką w wieku 8 tygodni, a potem co roku podawać dawkę przypominającą.

Według specjalistów ABCD należy wykonywać jednorazowe szczepienia z doroczną dawką przypominającą. Po szczepieniu kot wydala bakterie z moczem, więc istnieje możliwość zarażenia się przez opiekuna, jeśli ma osłabiony organizm. Szczepionka może u kota wywołać łagodne objawy choroby.

Dermatofitoza (u kotów najczęściej zakażenie Mikrosporum canis) może być leczona z użyciem szczepionki przeciw grzybicy. Szczepionkę można podawać zapobiegawczo kotom z grupy ryzyka, tj. żyjącym w dużych skupiskach.

Istnieją także szczepionki niezalecane, których zasadność podawania jest przez ekspertów poddawana w wątpliwość ze względu na słabą skuteczność i duże ryzyko reakcji poszczepiennych.

Do takich szczepionek zaliczamy te przeciw FIP i FIV oraz pierwotniakowi Giardia.

Zakaźne zapalenie otrzewnej kotów (FIP) jest wywoływane przez koronawirus kotów (FcoV),

z którym kontakt w ciągu swojego życia ma większość kotów. Jest mało odporny na działanie detergentów.

Choroba rozwija się tylko u części zainfekowanych kotów (najczęściej w hodowlach i schroniskach) – zależy jak sprawnie działa układ odpornościowy zwierzęcia, a także od zjadliwości danej mutacji wirusa, którym zainfekowany został kot. FIP może mieć postać wysiękową i bezwysiękową. Objawy kliniczne mogą być bardzo różne – wysięki w jamie brzusznej i klatce piersiowej w tym w osierdziu, zmiany ziarniniakowe w narządach wewnętrznych, oczach i węzłach chłonnych oraz ciężkie uszkodzenia układu nerwowego.  Niestety w krótkim czasie chore zwierzę umiera.

Istnieje donosowa szczepionka, jest niedostępna w Polsce, ale można się z nią spotkać

w Stanach Zjednoczonych i niektórych krajach europejskich. Istnieją różne opinie na temat sensowności szczepień – według jednych szczepienie ma sens wyłącznie w przypadku kociąt, które nigdy nie miały kontaktu z wirusem, a i tak nie jest gwarantem nabycia odporności, według innych sensowne jest szczepienie seropozytywnych kociąt. U kotów, które miały już kontakt z wirusem szczepionka jest nieskuteczna, a nawet może wywołać chorobę.

Program ewentualnego szczepienia tą niezalecaną szczepionką wg ekspertów WSAVA

i ABCD wygląda następująco: pierwsza dawka w wieku 16 tygodni (nie wcześniej), następne dwie w odstępie 3-4 tygodni,  potem rokrocznie kolejne przypominające.

Zespół Nabytego Niedoboru Immunologicznego (FIV) jest wywoływany przez retrowirus podobny do tego, który wywołuje HIV u człowieka. Najczęściej chorują koty wychodzące. Jest nieodporny na działanie nawet prostych detergentów. Ma bardzo zróżnicowane objawy. Jest choroba nieuleczalną.

Szczepionka na polskim i europejskim rynku jest niedostępna, jest natomiast stosowana w Stanach Zjednoczonych.

Według WSAVA kocięta powinny otrzymać pierwszą dawkę w wieku 8 tygodni, kolejne dwie

w odstępie 2-3 tygodni i po roku dawkę przypominającą. Koty z grupy ryzyka powinny być doszczepiane rokrocznie.

Istnieje też niezalecana ze względu na znikome udokumentowanie skuteczności szczepionka przeciw pierwotniakowi Giardia.

Program szczepień obejmuje 3 dawki (pierwsza w 8 tygodniu życia, kolejne w odstępach 2 tygodni) oraz coroczne szczepienia przypominające.

Podsumowując:

• kot powinien być obowiązkowo zaszczepiony przeciwko panleukopenii (szczepionka oznaczona symbolem P), kociemu katarowi czyli kaliciwirusowi (szczepionka oznaczona symbolem C) i herpeswirusowi (szczepionka oznaczona symbolem H)
• dodatkowo można zaszczepić zwierzę przeciw białaczce (szczepionka oznaczona symbolem FeLV) i wściekliźnie (szczepionka oznaczona symbolem R), wspomagająco leczenie także przeciw grzybicy.
• niezalecane są szczepienia przeciw wirusowi zapalenia otrzewnej (szczepionka oznaczona symbolem FIP) i nabytemu zespołowi niedoboru odporności (szczepionka oznaczona symbolem FIV) oraz pierwotniakowi Giardia.