Strona główna

Dlaczego kot nie powinien jeść czekolady? - część pierwsza

Czekolada

Chociaż dla ludzi albo nie są szkodliwe, albo mogą okazać toksyczne tylko w bardzo wysokim wysokim stężeniu.

Za tę odmienność odpowiadają różnice w przemianie materii ludzi i zwierząt. Szczególnie specyficzny metabolizm mają koty.

Niebezpieczna dla naszego pupila może okazać się niepozorna cebula, czosnek, winogrona, rodzynki, surowe kurze białko, a także przysmak większości ludzi - czekolada.

Dlaczego czekolada jest toksyczna?

Czekolada zawiera metyloksantyny: teobrominę, kofeinę i teofilinę - alkaloidy roślinne będące pochodnymi ksantyny. Występują one w nasionach kakaowca Theobroma cacao (zawierają je także m. in. liście herbaty i yerba mate, ziarna kawy i orzeszki Cola).

Teobromina podobnie jak kofeina (bardzo często występuje w jej towarzystwie) przyspiesza pracę serca. Ma właściwości diuretyczne – działa silnie moczopędnie (ryzyko utraty znacznej ilości płynów ustrojowych), spazmolityczne – rozkurcza mięśnie gładkie, a także rozszerza naczynia krwionośne. Działa pobudzająco na układ nerwowy. Teofilina podobnie, powoduje rozszerzenie oskrzeli i naczyń krwionośnych, ma działanie moczopędne, a także rozkurcza drogi żółciowe.

Duże ilości teobrominy spożytej w czekoladzie mogą być toksyczne nawet dla ludzi, zwłaszcza starszych. Szczególnie niebezpieczna jest jednak dla koni, psów oraz kotów.

Do zatrucia teobrominą dochodzi, ponieważ zwierzęta, w tym szczególnie koty, mają dużo wolniejszy metabolizm tej substancji -  np. psy ok. 10 razy mniej wydajny niż człowiek (półtrwanie tego alkaloidu w organizmie psa wynosi aż 17,5 godz.). Ciekawe, że względu na podobieństwo genetyczne z ssakami naczelnymi, czekolada nie jest zbyt mocno toksyczna dla szczurów i myszy. Właściciele fretek powinni być ostrożni – już jedna kostka może zaszkodzić temu małemu drapieżnikowi.

Zatrucie u kotów jest stosunkowo rzadko spotykane, ale tylko dlatego, że koty przeważnie za czekoladą nie przepadają, ponieważ nie mają receptorów słodkiego smaku z powodu defektu genu Tas1r2 (podobnie jak duże koty – tygrysy, jaguary czy lwy). Są prawdopodobnie jedynymi ssakami, które nie czują słodyczy – nawet hieny mają potrzebne receptory. Jeśli jednak się skuszą na czekoladę (słynna kocia ciekawość), jest dla nich o wiele bardziej niebezpieczna niż dla psów – szczególnie kocięta wykazują bardzo niską tolerancję tego alkaloidu. Teobromina może być obecna we krwi kota nawet 3 doby po spożyciu czekolady.

Jaka dawka czekolady jest szkodliwa?

Toksyczne działanie czekolady jest uzależnione od jej rodzaju, a także od masy ciała kota i jego kondycji zdrowotnej. Najbardziej niebezpieczna jest gorzka czekolada (1% jej masy to teobromina), tym bardziej, im więcej kakao zawiera w swoim składzie. Różne źródła podają odmienne ilości czekolady skutkujące zatruciem lub śmiercią zwierzęcia.

Ilość teobrominy w dwóch ważących tyle samo tabliczkach czekolady o jednakowej zawartości kakao może być różna (widać to w tabelach poniżej), ponieważ w ziarnach kakao jest jej zmienne stężenie zależne od wielu czynników – m. in. od gatunku kakao, stopnia dojrzałości w czasie zbioru czy sposobu obróbki (1-4% teobrominy i kofeiny 0.07-0.36%)

Najbardziej niebezpieczny jest proszek kakaowy, potem gorzka czekolada (zawiera 2-5 razy więcej alkaloidu niż mleczna), czekolada mleczna (do 0,1% do 0,5% masy). Mleczna czekolada jest szkodliwa w sposób minimalny.

Przeważnie uważa się, że toksyczne dla psa jest zjedzenie 56 g mlecznej lub więcej niż 5,6 g gorzkiej czekolady na kilogram masy ciała. Dla kota te ilości są mniejsze.

Poniższa tabela ilustruje ilości czystej teobrominy skutkującej zatruciem lub śmiercią u różnych ssaków, w tym kota i człowieka

                                                                            Źródło:www.en.wikipedia.org

Według tej tabeli 0,2 g teobrominy na kg masy ciała oznacza dla kota śmierć. Ciemna czekolada może zawierać nawet powyżej 14 g tej substancji na kilogram. Przeciętna tabliczka waży 100 g, a to oznacza aż 1,4 g (1400 mg) teobrominy. Kot ważący 7 kg musiałby zatem zjeść całą tabliczkę 100-gramowej gorzkiej czekolady, by się nią śmiertelnie zatruć.

Należy pamiętać, że nie tylko czekolada jest toksyczna (najbardziej znikome prawdopodobieństwo zatrucia występuje po spożyciu białej czekolady), ale także kakao i produkty je zawierające.

Badania przeprowadzone przez MAFF odnośnie zawartości teobrominy w napojach i produktach czekoladowych potwierdziły, że im bardziej przetworzony produkt, tym bardziej niski jest jej poziom i możliwość zatrucia.

                                            ŹRÓDŁO: www.food-info.net/pl/qa/qa-fp50.htm

                                                            ŻRÓDŁO: www.thedoglounge.nl

                                           ŻRÓDŁO: Merk Veterinary Manual www.merckvetmanual.com

Pierwsze objawy pojawiają się po spożyciu 20 mg teobrominy/kg masy ciała, po 40 mg/kg masy ciała istnieje duże prawdopodobieństwo do uszkodzenia serca, a już 100 mg/kg jest dawką potencjalnie śmiertelną.