Strona główna

Schorzenia rogówki – owrzodzenia rogówki 6/8

Schorzenia rogówki –...

Każdemu towarzyszy stan zapalny. Z niepowikłanymi wrzodami rogówki organizm kota jest w stanie sam sobie poradzić, ale są przypadki bardziej trudne, które bez specjalistycznej pomocy lekarskiej mogą zakończyć się ślepotą, a nawet utratą oka.

Przyczyny

Wrzody rogówki powstają, gdy następuje intensywniejsze niż normalnie ścieranie nabłonka rogówki albo ochrona rogówki przed bodźcami z zewnątrz jest niewystarczająca z powodu złego funkcjonowania powiek (np. zbyt dużej szpary powiekowej,) lub nieodpowiedniej ilości filmu łzowego. Ścieranie rogówki może być spowodowane przez nieprawidłowości w budowie oka, np. zapalenie, podwinięcie i guzy powiek, podwinięcie rzęs albo urazy z zewnątrz – zadrapania, ciało obce w oku.

Owrzodzenie może być tez wynikiem zarażenia herpeswirusem FHV-1, które wywołuje pierwotne zakaźne owrzodzenie rogówki.

Na owrzodzenie rogówki częściej cierpią koty ras brachycefalicznych (brytyjskie, persy, egzotyczne), które ze względu na specyficzną budowę mają większe problemy ze spojówkami i rzęsami.

Rozpoznanie

Aby określić przyczynę owrzodzenia i ją wyeliminować należy sprawdzić, czy rogówka jest odpowiednio chroniona i nawilżana przez film łzowy (test Schirmera), czy nie występują nieprawidłowości w budowie powiek (także tylnej powierzchni trzeciej powieki), spojówek i worka spojówkowego, badanie mikrobiologiczne oraz barwienie fluoresceiną.

Jeśli wrzód nie da się zabarwić fluoresceiną, oznacza to, że rogówka pokryła się już nowym nabłonkiem i chora tkanka się dobrze goi.

Jeżeli po 7 dniach rogówka dalej się barwi, a wrzód zaczyna obejmować coraz głębsze warstwy rogówki, oznacza to, że nastąpiło powikłanie.

wrzód prosty – jest płytki i utrzymuje się krócej niż tydzień

wrzód powikłany – obejmuje także zrąb, zmiana jest przewlekła

Wrzody powikłane u kotów powstają z powodu nadkażenia bateryjnego (wyglądają na „rozmiękłe”, galaretowate, ze względu na naciek komórek zapalnych mają zielonkawo-żółte zabarwienie) lub    z powodu braku wyeliminowania pierwotnej przyczyny wrzodu - zarażenia herpeswirusem, ciała obcego tkwiącego w rogówce, drażnienia przez rzęsy, spojówki czy porażenia nerwów.

Leczenie

Niezależnie od rodzaju wrzodu leczenie jest uniwersalne. Przede wszystkim należy wyeliminować pierwotną przyczynę wrzodu - bez tego owrzodzenie będzie się powiększało, a jeśli nawet chwilowo rogówkę uda się zaleczyć, nastąpi nawrót.

Kot może nosić kołnierz, aby nie doszło do samouszkodzenia oka. Żeby zmniejszyć chęć pocierania oka i zminimalizować ból podaje się leki rozszerzające źrenicę.

U kotów bakterie rzadko są pierwotną przyczyną wrzodów rogówki, ale przy ubytkach rogówki istnieje ogromne ryzyko nadkażeń. Antybiotyki powinny mieć szerokie spektrum działania.

Jeśli istnieje ryzyko perforacji gałki ocznej nie powinno się stosować maści, bo może wywołać dodatkowy stan zapalny.

Jeśli wrzód gwałtownie rośnie, nie reaguje na leki, cytologia wykaże zarażenie bateryjne i pojawi się naciek leukocytarny albo początki rozmiękania rogówki, leczenie musi być agresywne, bo łagodna terapia może skutkować nawet utratą oka. Leki stosuje się miejscowo na rogówkę lub w postaci podspojówkowych wstrzyknięć. Ogólnoustrojowe antybiotyki w przypadku wrzodów beznaczyniowej rogówki nie zadziała, gdyż do wrzodu się nie przedostanie. Jeśli istnieje niebezpieczeństwo przeniesienia się wrzodu na pozostałe struktury oka podanie takich leków ma sens.

Miejscowo stosuje się także leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Nie można stosować miejscowo kortykosteroidów, zwłaszcza, gdy istnienie podejrzenie infekcji herpeswirusem. Kortykosteroidy opóźniają gojenie i zwiększają ryzyko powstanie nadkażeń.

Leczenie wrzodów głębokich

Aby skutecznie leczyć powikłane wrzody głębokie należy pobraną zeskrobinę zbadać pod kątem obecności grzybów, bakterii tlenowych oraz wykonać antybiogram.

Źle leczony wrzód głęboki może doprowadzić do perforacji rogówki, uwolnienia cieczy wodnistej, naruszenia wewnętrznej struktury oka – tęczówka może utkwić w otworze w rogówce i się w niej zabliźnić (zrost przedni), albo całkowicie wypaść.

W przypadku wrzodów głębokich przez pierwsze dwa dni antybiotyk podaje się bardzo intensywnie, wiele razy w ciągu dnia.

Jeżeli wrzód jest wielki, kot może sobie nawet przy wsparciu antybiotykami i lekami przeciwzapalnymi poradzić z regeneracją rogówki. Dlatego można brać pod uwagę zabieg operacyjny, tzw. przeszczep spojówkowy, który wzmocni rogówkę, umożliwi regenerację kolagenu będącego jej budulcem, umożliwi dotarcie do rogówki antybiotyków ogólnoustrojowych. Po kilku tygodniach przeszczep może się nawet wchłonąć i ubeznaczynić. Po przeszczepie stosuje się farmakoterapię ja podczas normalnego leczenia wrzodu.

Czasami zamiast przeszczepu stosuje się zarycie wrzodu trzecią powieką, ale utrudnia to wnikanie leków i może doprowadzić do postępu choroby, dlatego bezpieczniejsze jest proste zszycie powiek, dzięki czemu chora rogówka nie jest niczym drażniona.

Czasami, by wzmocnić rogówkę używa się tzw. klejów tkankowych, które utrudniają dodatkowo wnikanie drobnoustrojów do rany.

Bardzo istotne jest chronienie rogówki przed procesem rozmiękania – kolagen rozkładają m. in. enzymy (kolagenazy) wytwarzane przez Gram-ujemne baterie. W tym celu podaje się kroplami preparaty zawierające antykolagenazy, najlepiej własną surowicę uzyskaną z odwirowanej krwi zwierzęcia.

Wrzód pełzający rogówki

Przyczyny

Powstaje, gdy drobnoustroje wnikają do oka przez ubytek w nabłonku rogówki spowodowany np. urazem (zadrapanie, ciało obce w oku). Może być także powikłaniem powierzchownego zapalenia rogówki oraz ropnego zapalenia rogówki lub spojówki. Proces chorobowy postępuje do coraz głębszych warstw rogówki.

Objawy

Powieki są opuchnięte, kot cierpi na światłowstręt i łzawi, pojawia się ropny wysięk, który zasychając zalepia oko. Na rogówce widać ubytek nabłonka i szaro-żółty naciek, który się powiększa. Stan zapalny obejmuje także tęczówkę i ciało rzęskowe, w przedniej komorze oka pojawia się coraz więcej ropy.

Leczenie

Podaje się antybiotyki i maści antyseptyczne. Przy przewlekłym przebiegu choroby można robić ciepłe kompresy na oko.

Rokowanie

Choroba może mieć bardzo różny przebieg. Może skutkować powstaniem dużych blizn, zrostów, zwichnięciem soczewki, zniekształceniem rogówki i jej wybrzuszeniami.