Strona główna

Schorzenia rogówki - eozynofilowe zapalenie rogówek i spojówek 5/8

Schorzenia rogówki -...

Schorzenie

Eozynofilowe zapalenie rogówki i spojówek (feline eosinophilic keratitis – FEK) jest dosyć zagadkową progresywną, naciekową chorobą oczu kotów i koni. Jego inna nazwa to rozrostowe zapalenia rogówki.

Chorują wszystkie koty bez względu na rasę, większość badań nie wykazuje szczególnych predyspozycji rasowych, równie często FEK występuje u kotów krótkowłosych i długowłosych (niektórzy wskazują jednak, że częściej występuje u kotów perskich, syjamskich, himalajskich i rosyjskich niebieskich) . Jedyne co zauważono, to że dosyć rzadko chorują na FEK starsze zwierzęta, najczęściej zaś występuje u kotów w młodym i średnim wieku, atakuje najczęściej osobniki do czwartego roku życia.

Przyczyna choroby jest nieznana. Być może jest związana z reakcją organizmu na na wirusa FHV-1, ponieważ w organizmach zdecydowanej większości kotów cierpiących na FEK (u 75%) odnaleziono DNA tego wirusa. Może też być wynikiem immunologicznej reakcji organizmu na  niektóre bodźce alergiczne.

Większość przypadków dotyczy jednego oka, ale może dotyczyć także obojga oczu. Choroba obejmuje zazwyczaj boczną część rogówki, ale może i całą.

Kot odczuwa dyskomfort w oku, ale z reguły nie odczuwa bólu. Rogówka staje się opuchnięta, widać wydzielinę – może mieć postać wodnistą, ale najczęściej jest gęsta i śluzowata. Na rogówce widać lekko wyniesione ponad jej powierzchnię guzkowate nacieki zapalne różnej wielkości o kremowo-różowym zabarwieniu. W sąsiedztwie nacieków mogą pojawić się zmętnienia i neowaskularyzacja (powierzchowne unaczynienie), a na jej powierzchni nierówności.

Eozynofilowe zapalenie rogówki może wywołać jej owrzodzenie (u ok. 1/4 kotów). Często FEK obejmuje także trzecią powiekę (jest przekrwiona, obrzmiała, dochodzi do jej wypadnięcia) i spojówkę. Czasami choroba rozwija się bez zajęcia rogówki.

Jeśli obrzęk jest duży może dojść do niedomykania się szpary powiekowej i wysychania rogówki.

Istnieje możliwość, że FEK jest powiązany z innymi alergicznymi chorobami, związanymi np. z układem oddechowym.

Rozpoznanie

Rozpoznania dokonuje się na podstawie obserwacji objawów klinicznych oraz badanie cytologiczne lub biopsji. Badanie mikroskopowe rogówki zeskrobin pozwala stwierdzić w próbce zwiększoną obecność eozynofili, komórek tucznych i limfocytów (neutrofili) i nieprawidłowych komórek nabłonka. Podstawe rozpoznania choroby stanowi rozpoznanie obecności bardzo licznych granulocytow kwasochłonnych.

Warto wykonać w kierunku zakażenia badania pod kątem obecności herpeswirusa FHV-1.

W badaniu różnicowym należy wykluczyć m. in. nowotwory (raka płasonabłonkowego i chłoniaka) i opryszczkowe zapalenie rogówki, zakażenie Chlamydia psittaci i Mycoplasma felis, a także przewlekłe owrzodzenie rogówki. Wykluczenie zapalenia rogówki na tle wirusowym jest bardzo ważne, ponieważ zastosowanie kortykosteroidów może u takiego kota doprowadzić do nasilenia choroby i zdecydowanego pogorszenia stanu zdrowia.

Leczenie

Eozynofilowe zapalenie spojówek przeważnie leczy się steroidowymi i niesteroidowymi

leki przeciwzapalnymi, najczęściej kortykosteroidami i cyklosporyną (podaje się jej minimalną działająca dawkę).

W niektórych przypadkach efekty przynosi jednak leczenie antywirusowe, zwłaszcza jeśli jest owrzodzenie. Jeżeli po miejscowej aplikacji kortykosteroidu wytworzy się wrzód, prawdopodobnie doszło do replikacji herpeswirusa.

W ciężkich przypadkach , gdy nie ma postępów w zahamowaniu choroby zastosowanymi lekami, , można zastosować bardziej radykalne leczenie octanem megastrolu, ale ma on wiele skutków ubocznych – zahamowanie pracy kory nadnerczy, nadmierny apetyt, wypadanie sierści, zmiany w zachowaniu, może spowodować np. cukrzycę, przerost gruczołów mlekowych i guzy nowotworowe sutka.

Większość kotów bardzo dobrze reaguje na leczenie i choroba w ciągu kilku tygodni zastaje zahamowana (może to potrwać jednak nawet kilka miesięcy). Niestety FEK ma tendencje do nawrotów, nawet 60% kotów zmaga się z nią wielokrotnie. Nawrót może nastąpić po dłuższym okresie, po kilku miesiącach.

Zapobieganie

Należy dbać o to, by kot był w dobrej kondycji fizycznej i psychicznej, gdyż jak wiadomo, koty bardzo silnie reagują na stres załamaniem odporności.

Należy dbać o dobrze zbilansowaną karmę dobrej jakości, gdyż np. zboża mogą być przyczyną alergii, a niedobory mogą sprzyjać problemom okulistycznym (np. deficyt witaminy A). Kocięta  należy szczepić, a potem pamiętać o podawaniu dawek przypominających.

Jeżeli kot jest poddawany terapii antybiotykami albo lekami obniżającymi odporność należy zachować czujność, bowiem może pojawić się grzybica abo reakcja alergiczna.

W razie wystąpienia symptomów chorobowych w obrębie oka należy pokazać zwierzę  weterynarzowi jak najszybciej. Ocena pobieżna nie wystarczy, należy dopilnować, aby z oka został pobrany materiał do badań. Kortykosteroidy podane nierozważnie w przypadku innych chorób rogówki mogą zakończyć się uszkodzeniem wzroku.

Nie można leczyć kota na własną rękę, absolutnie zakazane jest podawanie „ludzkich” leków okulistycznych.

Literatura:

Maggs David J., Miller Paul E., Ofri Ron, Okulistyka weterynaryjna Slattera, Elsevier Urban & Partner, s.74, rozdział 10.

Stefaniak W., Okulistyka weterynaryjna, PWRiL, Warszawa, s.18,113-136.

Karpiński J., Komar E., Kostyra J., Lipińska M., Okulistyka weterynaryjna, WAR, Lublin 1984, s.63-78.

Katkiewicz M. , Ratajska-Michalczak K, Wybiórcze, eozynofilowe zapalenie rogówki i spojówek u kota, Weterynaria w praktyce, 5/2005.

Kiełbowicz Z., Badania nad możliwościami transplantacji nabłonka tylnego rogówki kotów, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu nr 563, Wrocław 2008.

Lipowicz. A., Choroby rogówki, Farmakoterapia, s.20-23.