Strona główna

Schorzenia rogówki - zranienia, część 2/8

Schorzenia rogówki -...

Jest to bardzo często występujący problem okulistyczny u kotów.

Rany powierzchowne - nadżerki - nieznaczny ubytek lub przerwanie ciągłości nabłonka przedniego rogówki powstały po słabych i niewielkich otarciach lub uderzeniach (nadżerki okrągłe), a także i zadrapaniach (nadżerki podłużne) rogówki.

Przebieg

Początkowo w miejscu urazu rogówka jest przezroczysta, potem tkanka wokół rany nacieka zapalnie i traci blask. Po kilku dniach wokół ubytku pojawia się szare lub szarożółte zmętnienie. W worku spojówkowym może pojawić się surowiczy lub surowiczo-włóknikowy wysięk, w przypadku nadkażenia bakteryjnego będzie on żółtawo zabarwiony. Jeżeli nie dojdzie do nadkażenia i żadnych powikłań, nabłonek szybko się zregeneruje i zmiany się cofną, nie pozostawiając śladów.

Rozpoznanie

Rogówka jest w miejscu uszkodzenia matowa zamiast błyszcząca, ubytki nabłonka uwidaczniają się po wkropleniu do oka substancji barwiącej.

Leczenie

Środki odkażające i jeśli to konieczne także przeciwbólowe. Istnieje niebezpieczeństwo wtórnego nadkażenia bakteryjnego.

Rokowanie

Pomyślne, przy odpowiednim leczeniu (chronienie przed nadkażeniami) na zagojonej rogówce nie pozostaną blizny.

Rany głębokie - to rany, w których uszkodzenie rogówki sięga bardzo głęboko do istoty właściwej, a nawet aż do blaszki granicznej tylnej. Mają bardzo różny kształt i wielkość.

Przebieg

Objawy są podobne jak przy ranach powierzchownych, tzn. następuje ubytek w nabłonku rogówki, wokół którego tworzy się naciek leukocytarny świadczący o procesie zapalnym. Dochodzi do zmętnienia rogówki i utraty zdolności widzenia.

Naczynia krwionośne wrastają ze spojówki gałkowej w tkankę zapalną – następuje waskularyzacja rogówki.

Jeżeli blaszka graniczna tylna zostanie uszkodzona, po wygojeniu rany pozostanie ślad w postaci trwałego zmętnienia oraz wgłębienia na powierzchni rogówki,  tzw. „obłoczka”. Jeżeli zmętnienie jest intensywne jest to tzw. „plamka”.

Rozpoznanie

Podobnie jak w przypadku ran powierzchownych nie jest trudne.

Leczenie

Leczenie polega na podawaniu leków (maści, krople) odkażających, bakteriostatycznych, oraz bakteriobójczych antybiotyków. Nie powinno się w celach przeciwzapalnych podawać kotu leków kortykosteroidowych, ponieważ zwalniają, a nawet hamują regenerację chorej tkanki. Osłabiają także możliwości obronne organizmu, któremu grozi wtórne nadkażenie bakteryjne.

Stosowanie w leczeniu zranione rogówki soli metali ciężkich może doprowadzić do trwałego zmętnienia skutkującego pogorszeniem wzroku.

Jeżeli rana jest duża i głęboka, jak najszybciej nakłada się na zranione oko opaskę uciskową, aby nieco domknąć ranę i nie dopuścić do rozwinięcia się przepukliny (pęcherzyka) rogówki.

Rokowanie

Rany głębokie mają szansę się bez powikłań zagoić, natomiast należy się liczyć z tym, że w bliźnie może nastąpić zmętnienie. Jeżeli blizna powstanie w środkowej części rogówki może hamować dostęp światła i utrudniać kotu widzenie.

Rany przeszywające – powstają w wyniku nakłucia rogówki ostrym przedmiotem, rana otwiera się do komory przedniej oka.

Przebieg

Okolice rany mętnieją i pojawia się silny obrzęk jej krawędzi.

W związku z przebiciem rogówki na wylot istnieje niebezpieczeństwo wypływu z oka cieczy wodnistej. Jeżeli wlot i wylot rany nie leżą naprzeciwko siebie, ciśnienie wewnątrzgałkowe nie ulega zmianie i ciecz nie wypłynie. Jeśli jednak leżą, ciecz wodnista będzie wypływała powodując spadek ciśnienia w oku.

Przy dużych ranach może wyciekać intensywnie wyrywając tęczówkę, a nawet soczewkę i ciało szkliste. Tęczówka zablokowana w ubytku w rogówce może w nią wrosnąć wspólną blizną. Powikłaniem może być garbiak.

Duża i głęboka rana jest otwartymi wrotami dla drobnoustrojów, które mają łatwy dostęp do wszystkich części oka wywołując ostre ropne zapalenie gałki ocznej.

Z rany wypływa wysięk z wytrącającym się włóknikiem zamykającym ranę przeszywającą. Zasklepianie odbywa się bardzo szybko – trwa czasem tylko kilka godzin. Po zlepie i zroście rany, z czasem w komorach przybywa  cieczy wodnistej, aczkolwiek może mieć ona różną barwę.

Po ranie przeszywającej zawsze pozostaje co najmniej nierówność powierzchni rogówki i zmętnienie utrudniające widzenie.

Rozpoznanie

Zmętnienie rogówki utrudnia wgląd w głąb oka, ale jeśli zachowana jest choć częściowo przejrzystość, widać ropę w komorze przedniej oka, tęczówce i ciele szklistym. Kot przymyka oko, z którego wypływa bardzo obfity wysięk surowiczy albo po nadkażeniu - ropny.

Zwężona źrenica na światło reaguje bardzo słabo albo nie reaguje wcale (nawet próba wywołania reakcji czynnikami farmakologicznymi nie przynosi efektu). Pojawiają się objawy zapalenia tęczówki oraz kłaczkowate zmętnienia w ciele szklistym oka.

Leczenie

Istnieje bardzo duże ryzyko zakażenia całego oka, dlatego należy jak najpilniej zastosować miejscową i ogólną antybiotykoterapię.

Rany rogówki się zszywa. Jeżeli nastąpiło wypadnięcie tęczówki wprowadza się ją z powrotem do oka (czasem po przycięciu fragmentów). Aby ułatwić uszkodzonej rogówce gojenie, odżywić ją i ochronić przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych, stosuje się przeszczep spojówki lub nakrycie rany trzecia powieką.

Na oko zakłada się na kilka dni chroniący oko opatrunek.

Jeżeli kot zranił się bardzo mocno i nastąpiło wypadnięcie soczewki i ciała szklistego, trzeba niestety przeprowadzić amputację oka.

Rokowanie

Rokowanie zależy od wielu czynników – wielkości, głębokości rany, uszkodzeń wewnętrznych oraz potencjalnego zakażenia.

Jeżeli nie doszło do wycieku i tęczówka, soczewka oraz ciało szkliste nie zmieniły położenia, a na dodatek nie doszło do wtórnego nadkażenia bakteryjnego, rokowanie jest pomyślne – stan zapalny ustąpi po kilku dniach i pozostanie tylko zmętniała blizna.

Jeżeli jednak doszło do naruszenia lub zniszczenia wewnętrznych struktur oka, a także ogarniającego całe oko silnego zakażenia, rokowanie może być złe, aż do utraty wzroku i konieczności usunięcia całego oka. Natychmiast po urazie trzeba skontaktować się z lekarzem, aby powstrzymać rozwój infekcji.

Literatura:

Maggs David J., Miller Paul E., Ofri Ron, Okulistyka weterynaryjna Slattera, Elsevier Urban & Partner, rozdział 10.

Stefaniak W., Okulistyka weterynaryjna, PWRiL, Warszawa, s.18,113-136.

Karpiński J., Komar E., Kostyra J., Lipińska M., Okulistyka weterynaryjna, WAR, Lublin 1984, s.63-78.

Katkiewicz M. , Ratajska-Michalczak K, Wybiórcze, eozynofilowe zapalenie rogówki i spojówek u kota, Weterynaria w praktyce, 5/2005.

Kiełbowicz Z., Badania nad możliwościami transplantacji nabłonka tylnego rogówki kotów, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu nr 563, Wrocław 2008.