Strona główna

Schorzenia rogówki - część 1/8

Schorzenia rogówki...

Szkiełko zegarowe, czyli budowa rogówki

Kot obok królika ma największą gałkę oczną w stosunku do ciężaru ciała.

Gałka oczna składa się z elementów wchodzących w wewnętrzną strukturę gałki (komory gałki, soczewka, ciało szkliste) oraz składających się na ścianę gałki: błony włóknistej, naczyniowej i wewnętrznej, twardówki, naczyniówki, ciała rzęskowatego, tęczówki, siatkówki oraz rogówki.

Ten skomplikowany układ optyczny jest przejrzysty co umożliwia poprawne widzenie.

Ograniczenie pola widzenia lub ślepota są u kota często efektem patologii w obrębie rogówki, bowiem w wielu chorobach czy powikłaniach po urazach rogówka traci swoją podstawową cechę – właśnie przejrzystość. Czym jest rogówka i dlaczego jest tak ważna dla prawidłowego widzenia?

Rogówka (cornea) to przedni, przezroczysty odcinek błony włóknistej stanowiący zewnętrzną części ściany gałki ocznej. U kotów jest prawie kulista i w płaszczyźnie poziomej ma 17 mm, a w pionowej – 16 mm.

Jest porównywana do szkiełka zegarowego, zwłaszcza, że u kotów ma okrągły kształt. Jeżeli kot ma otwarte powieki, rogówka jest widoczna prawie w całości. Składa się z pięciu warstw.

Najbardziej zewnętrzna warstwa rogówki to nabłonek przedni rogówki, który się świetnie bezbliznowo goi, jego powierzchniowa część nieustannie się złuszcza. Między komórkami tej warstwy znajduje się duża liczba zakończeń nerwowych – dlatego rogówka jest bardzo wrażliwa na czynniki drażniące i ból – szybko następuje przymknięcie powiek i łzawienie.

Kolejna warstwa to blaszka graniczna przednia.

Dalej znajduje się stanowiąca 90% rogówki oka kota istota właściwa (złożona ze zbudowanych z włókien klejodajnych blaszki, między którymi znajduje się chłonka - tzw. ciałka rogówki).

Jeszcze głębiej położona jest elastyczna, mocna blaszka graniczna tylna, której uszkodzenie  najczęściej skutkuje wypadnięciem tęczówki, W procesie gojenia tej blaszki powstają blizny.

Ostatnią, najbardziej wewnętrzną częścią rogówki jest nabłonek tylny, który ma kontakt z cieczą wodnistą przedniej komory oka.

Rogówka ma wiele specyficznych właściwości anatomicznych i fizjologicznych. Spełnia trzy podstawowe funkcje – jest odpowiedzialna za refrakcję promieni świetnych, przepuszczenie światła w głąb oka oraz ochronę gałki ocznej i utrzymanie jej struktury.

Jest odżywiana za pośrednictwem naczyń krwionośnych splotu okołorogówkowego, cieczy wodnistej i łez za pośrednictwem dyfuzji. Sama nie posiada naczyń krwionośnych i chłonnych, dzięki czemu jest przezroczysta. Za jej nawodnienie odpowiadają nabłonki przedni i tylny, jeżeli źle funkcjonują, widoczny jest obrzęk oraz zanik przezroczystości rogówki.

Bogate unerwienie czuciowe rogówki ma związek z nerwem trójdzielnym, dlatego jest tak bardzo wrażliwa na bodźce, a wszelkie patologie w jej obrębie są  zazwyczaj przyczyną sporego cierpienia u chorego zwierzęcia.

Przyczyny chorób rogówki

Ponieważ rogówka jest położona z przodu gałki, jest narażona na wiele niekorzystnych czynników: mechanicznych, fizycznych, chemicznych, bakteryjnych czy toksycznych.

Wśród schorzeń rogówki można wyróżnić jej urazy i powikłania ran, stany zapalne, zwyrodnienia oraz zmiany kształtu lub przezroczystości rogówki (zmiany anatomiczne).

Objawy, rozpoznanie i leczenie

Ze względu na łatwy dostęp do tej części ściany gałki ocznej, z reguły nie ma problemów z trafnym rozpoznaniem i właściwym leczeniem.

Najczęstszym objawem patologii w obrębie rogówki jest jej zmętnienie (utrata przezroczystości), które może mieć różną intensywność, barwę i rodzaj. Może wystąpić wskutek obrzęku, procesu włóknienia, przerastania rogówki naczyniami krwionośnymi (waskularyzacji), czerniaczka, nacieku komórkowego, odkładanie lipidów, minerałów lub osadów rogówki.

Inną chorobową zmiana rogówki są stożek rogówki, stożek gałki ocznej (keratoglobus), pęknięcie gałki ocznej i owrzodzenie.

Objawem patologii są również nieregularności powierzchni lub matowość rogówki – zdrowa jest gładka i lśniąca: płytka rogówki, wrzód rogówki/fasetka, suche zapalenie rogówki i spojówek oraz  wypadnięcie tęczówki i jej powikłanie w postaci garbiaka - kulistego uwypuklenia gałki ocznej.Ÿ

Czasami można zaobserwować zmianę średnicy rogówki: woloocze (buphthalmos),

małoocze (microphthalmos), a nawet zanik gałki ocznej (phthisis).

CHOROBY ROGÓWKI

Urazy (urazy mechaniczne)

Stłuczenie – miejscowe uszkodzenie tkanek tępym przedmiotem, ale ciągłość nabłonka nie jest przerwana.

Przebieg

Jest bardzo bolesne, bowiem uszkodzone komórki rozpadają się uwalniając związki chemiczne, które podrażniają receptory nerwowe. Zwierzę odczuwa intensywny ból, oko obficie łzawi (nadmierna sekrecja łez).

Rozpoznanie

Jest raczej proste. Diagnoza opiera się o wywiad z opiekunem kota oraz rozpoznanie miejscowego stanu zapalnego.

Leczenie

Początkowo (2-3 dni) do zranionego oka należy przykładać często zmieniane zimne okłady z 3% roztworu kwasu borowego. Potem przykłada się okłady ciepłe, alby przyspieszyć gojenie. Czasami nieuniknione może się okazać aplikowanie do worka spojówkowego maści przeciwzapalnej.

Rokowanie

Jeśli zostaje odpowiednio wcześnie podjęte leczenie, stłuczenie nie pozostawia żadnych śladów.

Ciało obce w rogówce – drobne, ostre ciała obce mogą wbić się w rogówkę, a nawet przebić się do przedniej komory oka.

Przebieg

Po wbiciu się ciała obcego (kawałek szkła, fragment pazura, drzazga, kolec, piasek inne) kot zazwyczaj odczuwa silny ból, zaciska powieki i łzawi. Ciało obce unieruchomione w rogówce może  zacząć się rozkładać, co wywołuje dodatkowe podrażnienie. Wokół miejsca, w którym tkwi „intruz” wytwarza się stan zapalny pod postacią wyniosłości o szarożółtym zabarwieniu, jeżeli oko kota zostało zranione przez żelazny odłamek, wyniosłość przybierze rdzawą barwę.

Rozpoznanie

Nawet jeśli nie widać ciała obcego, wspomniana wyniosłość z obwódką wskazuje na miejsce wniknięcia odłamka. Różne rodzaje ciał obcych wymagają różnego sposobu przyjrzenia się im – szkło najlepiej widać na ciemnej źrenicy, a metalowy opiłek na tle tęczówki, dlatego zranione oko należy obejrzeć uważnie pod każdym kątem.

Leczenie

Zwierzę powinien jak najszybciej obejrzeć weterynarz, aby po podaniu znieczulenia usunąć cało obce z oka. Zadecyduje on także o ewentualnym podaniu antybiotyków.

Rokowanie

Jeżeli rana nie jest duża i odpowiednio wcześnie zastosowano leczenie, nie powinno dość do powikłań.