Strona główna

Biegunka u kota część 1/3

Biegunka u kota

Należy oczywiście określić i leczyć chorobę pierwotną, której biegunka jest objawem. Niezwykle istotne jest jednak leczenie objawowe, ponieważ ostra lub przewlekła biegunki mogą mieć groźne skutki nie tylko dla zdrowia, ale i życia kota. Jakie leczenie może zaproponować weterynarz, czego można się spodziewać?

Leczenie płynami

Intensywna albo przewlekła biegunka może prowadzić do odwodnienia i wstrząsu, zaburzeń poziomu elektrolitów oraz równowagi zasadowo-kwasowej. Biegunka może spowodować obniżenie się poziomu prawidłowego poziomu potasu w osoczu krwi (hipokaliemia) oraz kwasicy. Jeśli nie wiadomo, jaki jest poziom elektrolitów, kot może dostać fizjologiczny roztwór soli z chlorkiem potasu. Niedobory potasu może potwierdzić badanie EKG, które wykaże zaburzenia pracy serca.

Kot może otrzymywać płyny pozajelitowo (dożylnie, albo doszpikowo, jeśli nie można się wkłuć w żyłę), zwłaszcza jeżeli ma hipowolemię (stan, w którym naczynia krwionośne nie są odpowiednio wypełnione, m. in. właśnie z powodu utraty płynów na skutek biegunki.) i grozi mu śmiertelnie niebezpieczny wstrząs hipowolemiczny, podczas którego z powodu niskiego ciśnienia, krew nie jest w stanie zapewnić komórkom wystarczającej ilości tlenu i substancji odżywczych, co grozi wielonarządową niewydolnością. Jeżeli dojdzie do wstrząsu podaje się kotom płyn Ringera z mleczanami albo roztwór soli fizjologicznej. Należy uważać, by nie przedawkować potasu.

Jeżeli w związku z biegunkami kot się „tylko” odwodnił, leczenie polega na uzupełnieniu płynów. Najlepiej odwodnienie oceni weterynarz, bowiem, zwłaszcza u kotów otyłych, nie zawsze widać jego obawy, tj.  mniejsze napięcie skóry czy utratę wagi. Mylący może być też stan błon śluzowych jamy ustnej – teoretycznie odwodniony kot powinien mieć suchą i lepką śluzówkę, ale jeżeli ma nudności, może być ona wilgotna. Lekarz oceni jaką ilość płynu należy podać. Zbyt szybkie tempo uzupełnienia płynów oraz ich nadmierna ilość może kotu zaszkodzić, zwłaszcza, jeśli ma inne problemy zdrowotne (np. chore nerki czy płuca). U mniej odwodnionych zwierząt dobrze sprawdza się nawadnianie podskórne, u bardzo odwodnionych – dożylne. Nawadnianie może skutkować dodatkowym wypłukiwaniem potasu z organizmu, dlatego jego poziom powinien być kontrolowany na bieżąco i w razie potrzeby uzupełniany. Skuteczność nawadniania ocenia się m. in. ważąc regularnie zwierzę.

Koty mogą także otrzymywać nawadniające płyny doustnie, np. w przypadku ostrego zapalenia jelit.

Jeżeli kot utracił dużo albumin (białko) standardowe nawadnianie może jeszcze bardzie pogorszyć jego stan, dlatego może być konieczne przetoczenie osocza. Często transfuzję trzeba powtarzać, by utrzymać odpowiedni poziom stężenia białka we krwi. Tak więc biegunka może oznaczać nie tyko konieczność nawadniania, ale i transfuzji krwi.

Dieta

Dieta stanowi obok nawodniania podstawowy sposób postępowania w przypadku biegunek.

Jeżeli przyczyną biegunek jest nietolerowana lub uczulająca karma, należy wprowadzić dietę eliminacyjną albo hipoalergiczną. Jeżeli przyczyna leży gdzie indziej, należy pomóc kotu wprowadzając dobrze zbilansowaną dietę łatwostrawną.

Kot powinien jeść często, porcje powinny być małe, a jedzenie powinno być oczywiście bardzo świeże i pochodzące z pewnego źródła.

Przykładem lekkostrawnej diety przy biegunkach jest gotowany kurczak z ryżem lub ziemniakami, niektórzy polecają dodanie do porcji nieco gotowanej marchewką. Można też podawać gotowanego indyka. Trawienie ułatwi mała ilość tłuszczu i brak laktozy. Po zakończeniu biegunki należy bardzo ostrożnie, stopniowo wracać do normalnego żywienia (zakładając, że poprzednia karma była dobrej jakości i właściwie zbilansowana i nic nie trzeba korygować).

Jeżeli biegunki mają swoje źródło bezpośrednio w w diecie, tzn. kot cierpi na nietolerancję pokarmową albo jego system immunologiczny reaguje niewłaściwie na jakiś składnik diety, wówczas należy wówczas wprowadzić dietę eliminacyjną, która trwać powinna co najmniej 6-8 tygodni, a najlepiej jeszcze dłużej. Dobrze, żeby dieta składała się ze składników łatwostrawnych. Kot powinien dostawać pokarm, którego wcześniej nie jadł i w związku z którym nie wystąpiła niepożądana reakcja. Po ustąpieniu objawów wskazujących na alergię bądź nietolerancję należy odczekać minimum miesiąc, a następnie rozpocząć ostrożnie wprowadzania innych skład do jadłospisu kota obserwując, czy nie dzieje się nic niepokojącego. Należy pamiętać, że nawet karma dla alergików może uczulić, jeżeli kot źle reaguje na rzadki alergen.

Jeżeli biegunka jest efektem zaburzeń w obrębie jelita grubego, pozytywnie na stan zdrowie zwierzęcia i zmniejszenie dolegliwości może zadziałać podawanie większe ilości błonnika. Jeżeli kot cierpi naprzemiennie na biegunki i zaparcia, podanie błonnika ułatwi wypróżnianie. Ważne, aby zwierzę piło odpowiednio dużo wody, inaczej mogą powić się zaparcia z przedawkowania błonnika.

Włókno pokarmowe jest dodatkowo źródłem cennych składników pokarmowych dla bakterii fizjologicznie zasiedlających jelito grube i komórki jelitowe.

W przypadku długotrwałej biegunki ważne jest zadbanie o to, by kot uniknął niedożywienia.  Lekarz może zdecydować o podawaniu leków wzmagających łaknienie. Czasami konieczne jest karmienie kota przez sondę (. m. in. zgłębnik nosowo-gardłowy, dogardłowy, doprzełykowy czy cewnik dojelitowy – w zależności od tego,  na co choruje kot i jaką ma kondycję oraz indywidualną tolerancję sond).

Jeżeli wycieńczony kot nie jest wstanie wchłaniać składników pokarmowych dojelitowo, wówczas pozostaje żywienie pozajelitowe. Ten sposób żywienia powinien stanowić połowę dostarczanego pokarmu, pozostały kot powinien przyjmować drogą tradycyjną , aby nie doszło do zaniku kosmków jelitowych.

Cewniki służyć powinny tylko wyłącznie podawaniu preparatów pokarmowych. Ten sposób odżywiania, nawet mimo zachowania najwyższej ostrożności, a nawet podawania antybiotyków, wiąże z dużym ryzykiem powikłań zakażenia, m. in. wystąpienia posocznicy. Najlepiej, jeśli ten sposób odżywiania trwa nie dłużej niż tydzień.

Leki przeciwwymiotne

Jeżeli biegunce towarzyszą wymioty należy pamiętać o podawaniu leków przeciwwymiotnych.

Środki osłaniające błonę śluzową jelit

Leki te osłaniają błonę śluzową jelit i mogą wiązać toksyny, dzięki czemu nie przenikają one za pośrednictwem jelita do organizmu zwierzęcia. Środki osłaniające błonę śluzową jelit wpływają tez na poprawę konsystencji stolca z płynnej na bardziej stałą. Nie wiadomo, czy leki te mają wpływ na łagodzenie stanów zapalnych jelit, ale bez wątpienia zmniejszają dolegliwości biegunkowe. Należy je traktować jak preparaty wspomagające leczenie.

Enzymy trawienne

Silna, przewlekła biegunka jest objawem m. in. niewydolności trzustki, dlatego podawanie enzymów trzustkowych jest skuteczną metodą leczenia. Enzymom zagraża sok żołądkowy, dlatego podaje się środki neutralizujące jego kwaśny odczyn.  Enzymy mogą zostać zniszczone również przez bakterie bytujące w jelicie cienkim, dlatego podaje się antybiotyki. Dodatkowo biegunkę zmniejsza dieta niskotłuszczowa.

Leki spowalniające motorykę jelit

Czasami przy trudnej do opanowania biegunce, gdy kot się mocno odwadnia,  można spróbować podać leki wpływające na motorykę jelit, które przedłużą tzw. czas pasażu jelitowego, tj czas, jaki potrzebuje pokarm, by przemieścić się przez układ trawienny. Oczywiście jest to leczenie wyłącznie objawowe i nie rozwiązuje przyczyn problemu.

Taką funkcję mogą pełnić opiaty, ale koty je źle tolerują i nie powinny ich otrzymywać. Poza tym grożą namnożeniem bakterii w jelicie cienkim i pogłębieniem biegunkowych problemów kota, oraz zatruciem skutkującym śmiercią.

Leki przeciwzapalne i zmniejszające wydzielanie soku żołądkowo-jelitowego

W przypadku nieustępujących biegunek, które słabo reagują na zmiany w diecie czy leczenie antybakteryjne, stosuje się także leki przeciwzapalne oraz takie, które hamują wydzielanie soku żołądkowo-jelitowego. Koty nie powinny być leczone sulfonamidami, bo może dość do ciężkiego zatrucia nimi.

Leki przeciwzapalne i hamujące wydzielanie soków trawiennych mogą pomóc np. kotom z zapaleniem okrężnicy.

Przeciwzapalnie działają także glikokortykosteroidy, które podaje się kotom z przewlekłym zapaleniem przewodu pokarmowego, jeśli wprowadzenie diety eliminacyjnej nie przyniosło poprawy. Zanim się je jednak zastosuje, należy wykluczyć schorzenia, przy których leczenie glikokortykosteroidami może nasilić obawy choroby.

Glikokortykosteroidy (np. prednizol albo prednizolon) mogą pomóc w leczeniu różnych odmian zapalenia jelit u kota – limfocytarnego, plazmocytarnego, eozynofilowego czy nieswoistego.

Leki  immunosupresyjne mogą być skuteczniejsze niż glikokortykosteroidy, ale nie można ich stosować u ciężko chorych zwierzą, którym nie należy dodatkowo osłabiać działania układu odpornościowego. Lei te można stosować po wcześniejszym badania histopatologicznym.

Leki przeciwbakteryjne

Nie podaje się leków bakteryjnych rutynowo w leczeniu biegunek. Czasami, np. gdy kot ma gorączkę, smoliste stolce, zespół bolesnego brzucha albo nadmiernie namnożoną florę bakteryjną w jelicie cienkim jest to wskazane, ale powinien to być antybiotyk o szerokim spektrum działania.

Antybiotykoterapia zazwyczaj nie pomaga nawet, jeśli przyczyna biegunek jest bakteria wrażliwa na antybiotyk, np. Salmonella czy Escherichia coli. Antybiotyki (np. cefaosporynę ) podaje się, gdy istnieje ryzyko wystąpienia posocznicy (sepsy).

U kotów często stosowany jest metronidazol, ponieważ jest skuteczny w walce z bateriami beztlenowymi i pierwotniakami (leczenie giardiozy), a także wpływa na układ immunologiczny. Do rzadkich skutków ubocznych należy zaliczyć ślinotok i wymioty. Kot może też mieć zaburzenia neurologiczne.

Przy ostrych biegunkach bakteryjnych podaje się również nifuroksazyt.(co najmniej 6 dni 3 razy dziennie).

Leki przeciwpasożytnicze

Często przyczyną biegunek są pasożyty, więc leki przeciwpasożytnicze należą do najczęściej stosowanych. Nawet jeśli pierwotną przyczyną biegunek jest jakaś choroba podstawowa, to osłabiony organizm ma mniejsze zdolności, by bronić się przed pasożytami. Dlatego zdarza się, że pasożyty, chociaż nie są podstawowym problemem, to pogłębiają biegunkowe problemy kota.

Spokój

Chory kot powinien mieć zapewniony spokój, bowiem stres zdecydowanie zaostrza wszelkie zaburzenia zdrowotne u kotów.

Probiotyki

Aby kot szybciej wracał do zdrowia należy mu podawać probiotyki, np. lakcid. Pomoże to szybciej odbudować florę bakteryjną w jelitach i przywrócić prawidłowe wypróżnianie.

Oprac. na podst.

Bogdanowicz-Kamirska M. Giardioza psów i kotów Magazyn Weterynaryjny 7/8-2002,11 nr 70

Zoran Debra L., Diarrhea in Kittens & Cats: What Can You Do?, Western Veterinary Conference 2007 , College of Veterinary Medicine, Texas A&M University College Station

Domiszewski D., Stanclik E., Cystoizosporoza (Kokcydioza),  Emergency Wet 05/201

Jaros D.: Patofizjologiczne i immunologiczne aspekty giardiozy. Życie Weterynaryne 2007, 82, s.483-485.

Jaros D., Zygner W., Rozpoznawanie inwazji Giardia intestinalis u psów i kotów, Życie Weterynaryne 2011 , 86 (7), s.s.536-538.

Nelson R.W., Coutos C.G, Choroby wewnętrzne małych zwierząt. T. I, s. 395-527.

Trichomons foetus jako patogen odpowiedzialany za biegunki u kotów,  www.laboklin.de/pdf/pl/wetinfo/aktualnosci/2009_03_Trichomonas.pdf