Skąd się biorą kocie łaty?

cookies

Serwis internetowy swiatkotow.pl używa plików cookies.

Korzystając ze strony internetowej www.swiatkotow.pl wyrażasz zgodę na używanie plików cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

Więcej szczegółów w naszej Polityce Cookies.

Strona główna› Strefa wiedzy›Artykuły›Genetyka

Rozmiar tekstu: A+ A-

03.01.2013 Autor: Ela Grabarczyk-Ponimasz

Skąd się biorą kocie łaty?

Kategoria: Genetyka

W świecie ssaków łaty to często występujące umaszczenie futerka, zdarza się jednak stosunkowo rzadziej niż różnego rodzaju pręgowania.

Kot łaciaty

U kotów jest podobnie, chociaż dzięki zabiegom hodowlanym koty łaciate możemy oglądać równie często, jak pręgusk

Powtórka z białego

Do powstania łat konieczne są kolory. Aby kot w ogóle posiadał jakikolwiek kolor, konieczna jest obecność w sierści melaniny, barwnika odpowiedzialnego za barwę skóry i włosów u ssaków. Geny determinujące barwę kociego futerka wpływają na proces wytwarzania melaniny: czy w ogóle jest wytwarzana (gen C), czy melanocyty (komórki produkujące barwnik) prawidłowo migrują do skóry podczas rozwoju kociego zarodka (gen W) oraz w jaki sposób i w jakich obszarach skóry kota melanina się znajdzie (gen S).

Dominujący allel C (dziki, pierwotny) pozwala na prawidłową syntezę melaniny, natomiast jego recesywne allele c, ca, cb, cs powodują albo całkowity albinizm albo powstanie charakterystycznych znaczeń na futrze: syjamskich (koty o genotypie cscs), burmańskich (cbcb) lub tonkijskich (cbcs).

Z kolei gen W zapobiega wędrówce melanocytów do skóry w trakcie rozwoju zarodkowego. W efekcie niewybarwiony włos jest półprzezroczysty i optycznie sprawia wrażenie białego. Każdy inny kolor, jaki kot niesie w swoim genotypie, zostaje w ten sposób zamaskowany, gdyż nie ma melanocytów potrzebnych do jego wytworzenia, chociaż czasami można go zobaczyć na głowach świeżo urodzonych kociąt w postaci barwnej smugi, która zanika, gdy kociak dorasta. Recesywny allel w nie wywołuje takiego efektu i pozwala na ujawnienie się oryginalnego koloru kota.

Czasami porównuje się działanie genu W do założenia przez kota białego płaszcza, który przykrywa kolory futerka pod spodem. Czasami zamiast płaszcza kot zakłada białe skarpetki, pończochy lub krawat: za występowanie tych białych plam odpowiada gen S, zwany genem łaciatości lub podwójnego koloru.

Gen łaciatości

Gen S (od angielskiego spotted – łaciaty, plamisty), determinujący występowanie łat, również wpływa na migrację melanocytów w trakcie rozwoju zarodkowego. Jego działanie sprowadza się do zmniejszenia liczby melanocytów. Jeśli jest ich mniej, futro może się wybarwić jedynie na niektórych obszarach, co w efekcie powoduje powstanie białych plam, pozbawionych barwnika, czyli łat. Gen łaciastości ma dwa allele. Pierwotny (pierwsze koty nie były łaciate!), recesywny allel S nie powoduje wystąpienia łat. Obecność dominującego allelu S wpływa na wystąpienie łat na futrze.

Ale tu – ciekawostka: gen S jest przykładem genu o niepełnej dominacji, co ostatecznie oznacza, że homozygota SS ma białe plamy, heterozygota Ss także, ale zdecydowanie mniejsze niż u SS, natomiast homozygota ss jest całkowicie białych łat pozbawiona.

Jak widzimy, liczba białych łat w fenotypie może się u różnych kotów wahać: od jednej malutkiej białej kępki na brzuchu lub pod brodą aż do niemal całkowitej bieli z małą kolorową plamką na uchu czy ogonie. Dlatego sam wygląd kota nie pozwala odróżnić homozygoty od heterozygoty: przyjmuje się umownie, że granica między heterozygotą Ss, a homozygotą SS przebiega przy zabarwieniu 1/2 powierzchni ciała.

Łaty usystematyzowane

Okazuje się, że nawet coś tak nieokreślonego, jak łaty, można uporządkować i pogrupować. W związku z różnicami w ilości białego koloru FIFe wyróżnia kilka typów umaszczenia oznaczonych kodami EMS:

01 – van (większość powierzchni ciała biała, kolor widoczny tylko w postaci charakterystycznych łat na głowie i ogonie;

02 – arlekin (łaty na całym ciele: zabarwienie na głowie, ogonie i grzbiecie, a wzór łat nieokreślony)

03 - bicolour (kot dwubarwny, podobna ilość bieli i koloru)

04 – mitted (białe rękawiczki, skarpetki i broda)

05 - snowshoe (kot z oznaczeniami oraz białymi łatami na piersi, pyszczku, łapkach)

09 - nieokreślona ilość koloru białego (unspecified amount of white)

Należy pamiętać, że podobnie jak pręgowanie, łaty nie określają rasy kota, a wymienione kody EMS oznaczają jedynie stopień zabarwienia.

Kilka komplikacji i ciekawostek

Gen S wpływa również na zabarwienie oczu kota. Może się zdarzyć, że u kotów z dużą ilością białych łat (przede wszystkim w okolicach głowy) jedno lub oboje oczu będą niebieskie.
Łaciatość w postaci ekstremalnej daje nam całkowicie białego kota i może być powodem głuchoty.
Niewykluczone, że gen S posiada więcej niż dwa allele. Jeden z nich (allel Sp) może się ujawnić jako biała łata na głowie w kształcie litery V.
Gen S wpływa także na ekspresję innych genów związanych z kolorem. U szylkretowych kotek powoduje, że rude i czarne włosy grupują się w wyraźne, oddzielone plamy. Dlatego szylkretki z domieszką białego częściej są tricolorkami nazywanymi calico, natomiast szylkretki pozbawione białych plam mają włosy czarne i rude przemieszane ze sobą.
Kod EMS 04 (mitted) dotyczy tylko rasy ragdoll.
Kodem EMS 05 (snowshoe) mogą być oznaczane tylko koty amerykańskiej rasy snowshoe, która powstała ze skrzyżowania amerykańskich kotów krótkowłosych z syjamami. Nazwa tych kotów pochodzi od białych skarpetek, które noszą na łapach. Według standardu rasy kot snowshoe musi mieć czysto białe zabarwienie łapek.

Inne artykuły tego użytkownika

64 PODOBA MI SIĘ

« wróć do listy

Skomentuj ten artykuł